Adam Gendźwiłł
Bezpartyjni prezydenci miast i ich znaczenie dla lokalnej polityki
Artykuł opisuje fenomen bezpartyjności władz lokalnych dużych miast w Polsce, jest sprawozdaniem z badań empirycznych przeprowadzonych we Wrocławiu, w Gdyni i Katowicach. Opisano w nim typowe uzasadnienia bezpartyjności, zidentyfikowano różnice między radnymi partyjnymi a bezpartyjnymi w badanych miastach oraz scharakteryzowano organizacje quasi-partyjne stanowiące polityczne zaplecze bezpartyjnych prezydentów. Badania pokazały, że charakterystyczna dla tych organizacji jest kategoria lokalnych działaczy koncentrujących swoją działalność na szczeblu lokalnym, a także że bezpartyjność może być w polityce lokalnej drogą do instytucjonalizacji szczególnego sposobu rozumienia i uprawiania polityki. Artykuł dowodzi, że problem partyjności i bezpartyjności w polityce lokalnej powinien być rozpatrywany jako część szerszego zagadnienia przenikania się sfer polityki i administracji na poziomie lokalnym.
Non-partisan Mayors and Their Impact on Local Politics
The aim of the article is to describe the phenomenon of non-partisanship of local governments in large Polish cities. It is a report from a research conducted in Wroclaw, Gdynia and Katowice. The article contains a description of typical justifications of non-partisanship, an identification of differences between partisan and non-partisan city councillors and a description of quasi-partisan organizations functioning as political support for non-partisan mayors. The results of the research confirm the existence of a specific category of local activists consistently rejecting party politics and very often having no political ambitions concerning higher levels of government; this category is typical for quasi-partisan organizations. The research demonstrates that non-partisanship can be a means of institutionalization of a particular manner of understanding and making politics. One of the final conclusions is that the problems of partisanship and non-partisanship at the local level are derivatives of a vague relationship between public administration and politics at the local level.
Affiliation:
Adam Gendźwiłł: Uniwersytet Warszawski, Instytut Socjologii, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa;
a.gendzwill@ci.edu.pl Janusz Hryniewicz
Teoria `centrum-peryferie` w epoce globalizacji
Przedmiotem opracowania jest ocena korzyści i strat płynących z uczestnictwa w globalnej gospodarce, dokonana z perspektywy teorii „centrum-peryferie”. Z czasem zyskowność głównych produktów spada i ich produkcja jest przekazywana do peryferii – teza potwierdzona. Przeciwdziała to spadkowi stopy życiowej i pośrednio sprzyja stabilności politycznej państw centrum – teza potwierdzona. Światowy rynek finansowy służy eksploatacji peryferii – teza niepotwierdzona. Spekulacje finansowe w centrum przyczyniają się do destabilizacji politycznej peryferii – teza potwierdzona. Im większy poziom uczestnictwa państwa peryferyjnego w międzynarodowym systemie gospodarczym, tym większe ponosi ono straty – teza niepotwierdzona, i tym większe korzyści państw centrum – teza niepotwierdzona.
The Core–Periphery Theory in the Time of Globalisation
The main goal of the article was to verify gains and losses coming from participating in the global economy in the light of the core–periphery theory. It turned out to be undeniably true that transfers of industrial production to peripheral countries lead to higher living standards and indirectly favour political stability in core countries, while the hypothesis that the global financial market is a tool for exploitation of peripheral countries was proved to be false. The author established that financial speculations in core countries cause political destabilization in peripheral countries, and disproved the hypothesis that the higher the participation of periphery countries in the global economy, the higher the losses they suffer and the higher the advantages in core countries.
Affiliation:
Janusz Hryniewicz: Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG), (ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa);
hrynie@poczta.onet.pl Marta Lackowska
Nowe interpretacje teoretyczne polityki wielkomiejskiej
Artykuł przedstawia rozwój koncepcji teoretycznych, które w ostatnich latach stosowano w badaniach nad polityką wielkomiejską. W centrum uwagi znajduje się propozycja teoretyczna rescaling, u której podstaw leży uznanie konieczności przestrzennej reorganizacji badań i praktyki polityki miejskiej. Wobec reterytorializacji szczególne znaczenie zyskuje szczebel lokalny, regionalny i miejski, na których rozgrywa się globalizacja. Procesy globalizacji, stawiając wielkie miasta wobec konieczności konkurencji międzynarodowej, wpływają między innymi na ich organizację. Obecny dyskurs nad zarządzaniem metropolitalnym znacznie odbiega od debaty prowadzonej w duchu starego regionalizmu. Zarządzanie metropolitalne doświadczyło przekształcenia – nastąpiło odejście bowiem odejście od relacji wertykalnych, redystrybucyjnych i koordynacyjnych przebiegających w ramach struktur i polityk państwowych, ku horyzontalnemu konkurowaniu z innymi światowymi metropoliami o przyciąganie kapitału zewnętrznego. W obrębie mało elastycznych ram instytucjonalnych wykształcają się relacje przekraczające tradycyjnie zdefiniowane poziomy organizacji. Rozwijanie dla nich ram konceptualizacyjnych stanowi tym poważniejsze wyzwanie dla współczesnych badań polityki wielkomiejskiej, gdyż skuteczność instytucjonalnych rozwiązań metropolitalnych często pozostawia wiele wątpliwości.
New Theoretical Interpretations of the Urban Politics
The article, referring to the elaboration offered in 2005 by Swianiewicz, presents the very recent development of the theoretical concepts used in urban political research. It concentrates on the rescaling concept, which assumes the need for territorial reorganization of urban research and practice. Reteritorialization implies an increase in the importance of the sub-state levels, i.e. the levels most affected by globalization. Globalization has forced big cities to compete internationally, which also influences their organization. The debate on metropolitan governance has changed significantly in comparison to the one of the old regionalism – less attention is paid to administrative solutions, more to conditions and mechanisms of international functioning of metropolises. Metropolitan governance has moved from vertical, redistributive and coordinative relations within the state towards a horizontal competition with other metropolises. New relations, cutting across the traditional levels of organization, are being created within the current stable institutional framework. One of the biggest challenges for contemporary urban political studies is the elaboration of conceptual frames for those relations. The challenge is especially important as institutional solutions to metropolitan areas still leave a lot of questions and doubts.
Affiliation:
Marta Lackowska: Uniwersytet Techniczny w Darmstadt, Insitut fuer Politikwissenschaft, Fachbereich 2, Marktplatz 15 - Residenzschloss, 64-283 Darmstadt, Niemcy;
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Rozwoju i Polityki Lokalnej, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa;
m.lackowska@uw.edu.pl Maciej Nowak
Katarzyna Wlaźlak, 2010, Rozwój regionalny jako zadanie administracji publicznej, Warszawa, Oficyna Wolters Kluwer Business 448 s. (recenzja)
Dariusz Reśko
Przedsiębiorczość transgraniczna w wybranych jednostkach terytorialnych pogranicza polsko-słowackiego
W artykule przedstawiono problematykę współpracy transgranicznej w aspekcie rozwoju przedsiębiorczości na terenie pogranicza polsko-słowackiego w wybranych jednostkach terytorialnych Polski i Słowacji. Głównym miernikiem przedsiębiorczości uwzględnionym w badaniach jest liczba przedsiębiorstw polskich, które formalnie zarejestrowały działalność gospodarczą w przygranicznych jednostkach terytorialnych Słowacji, oraz liczba przedsiębiorstw słowackich, które formalnie podjęły działalność gospodarczą na terenie polskich gmin przygranicznych. Analizę uzupełniono opisem branż, które reprezentują przedsiębiorstwa. Przedstawiono ponadto przykłady innych przejawów przedsiębiorczości transgranicznej na opisywanym terenie.
Trans-border Entrepreneurs hip in Selected Territorial Units of the Polish-Slovakian Border
The aim of this article is to analyse trans-border entrepreneurial cooperation in selected territorial units of the Polish-Slovakian border. The authors estimated the number of enterprises operating on both sides of the Polish-Slovakian border and described the branches which are represented by these firms. They also presented other examples of entrepreneurship in the analysed area.
Affiliation:
Dariusz Reśko: Wyższa Szkoła Biznesu-National Louis University, 33-300 Nowy Sącz ul. Zielona 27;
dresko@wsb-nlu.edu.pl Piotr Rosik, Marcin Stępniak, Rafał Wiśniewski
Dojazdy do pracy do Warszawy i Białegostoku - alternatywne podejścia metodologiczne
W okresie PRL dojeżdżający do pracy samochodem do głównych miast Polski byli regularnie liczeni, co pozwalało na oszacowanie i analizę zarówno źródeł, jak i celów podróży. Od 1989 r. studia nad dojazdami do pracy stały się utrudnione ze względu na brak danych statystycznych. Autorzy artykułu wykorzystali dane z Warszawskiego Badania Ruchu z 2005 r. oraz autorskie kwestionariusze dotyczące dojazdów do pracy w Białymstoku i 19 gminach województwa podlaskiego z 2006 r. Ponadto zaprezentowano wyniki analizy Urzędu Statystycznego w Poznaniu dotyczącej dojazdów do pracy do Warszawy i Białegostoku z wykorzystaniem bazy danych POLTAX. Porównano rezultaty powyższych trzech metod badawczych dotyczące przeciętnych czasów podróży do pracy z atrakcyjnością Warszawy i Białegostoku dla dojeżdżających do pracy samochodem spoza tych miast. Z badań wynika między innymi, że atrakcyjność miasta zależy głównie od czasu podróży do pracy, a relacja między czasem podróży a atrakcyjnością miasta może zostać opisana za pomocą funkcji potęgowej.
Commuting to Warsaw and Bialystok – Alternative Methodological Approaches
Road commuters in major Polish cities were counted regularly in the People’s Republic of Poland. The origin and destination of their journey to work were easy to calculate and analyze. However, since 1989 the commuter research has become very difficult due to the lack of statistical data. For that reason, in case of commuting, opinion polls are the main source of data. The authors used the data gathered by the Warsaw Traffic Survey 2005 and a self-prepared questionnaire concerning commuting in Bialystok and 19 gminas in the Podlaskie region in 2006. The results were compared with the study carried out by the Statistical Office in Poznan based on the POLTAX database. The purpose of this article is to compare the average time of a journey to work with the attractiveness of both Warsaw and Bialystok for road commuters who live outside of these cities. The conclusions are that a city’s attractiveness depends mainly on the time of a journey to work and the relationship between these variables can be described by the power function.
Affiliation:
Piotr Rosik: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa;
rosik@twarda.pan.pl Marcin Stępniak: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa;
rafwis@twarda.pan.pl Rafał Wiśniewski: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa;
stepniak@twarda.pan.pl Maciej Smętkowski
Konwergencja wewnątrzregionalna w europejskich makroregionach metropolitalnych
Celem artykułu jest przedstawienie procesów konwergencji wewnątrzregionalnej w różnych typach europejskich makroregionów metropolitalnych w latach 1995–2004. Do wyróżnienia tych typów wykorzystano analizę czynnikową przeprowadzoną metodą składowych głównych oraz analizę skupień metodą Warda. W efekcie możliwe stało się ukazanie specyficznej sytuacji różnych typów makroregionów, w tym między innymi „pęknięcia” regionów stołecznych krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz innych makroregionów peryferyjnych. Największą spójnością wewnętrzną charakteryzowały się natomiast makroregiony nowoczesnego przemysłu położone w północnych Włoszech oraz południowej części Niemiec, a także regiony problemowe pozostające w trakcie restrukturyzacji. Najbardziej zróżnicowaną grupą, która nie tworzyła jednak osobnego typu, okazały się makroregiony stołeczne mniejszych krajów przede wszystkim dawnej UE 15.
Intraregional Convergence in European Metropolitan Macro-regions
The article presents intraregional convergence processes in different types of European metropolitan macro-regions in the years 1995–2004. The typology is based on factor analysis using principal components methods as well as cluster analysis using the Ward method. The results of the analysis indicate the presence of a specific situation in particular types of macro-regions. On the one hand, a clear internal divide of capital city regions of Central and Eastern European Countries was observed, as well as large interregional differences in the level of development in other peripheral macro-regions. On the other hand, Northern Italian and Southern German macro-regions, dependent on modern industry, were internally quite coherent regarding their level of development. The situation was similar also in some regions that experience problems and undergo restructurisation processes. Capital city regions of smaller European countries, especially from the former EU15 (but not constituting any particular type), were the most differentiated group of macro-regions.
Affiliation:
Maciej Smętkowski: Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG), ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa;
msmetkowski@uw.edu.pl