Katarzyna Romańczyk
Pułapki rewitalizacji. Przypadek Krakowa
Rewitalizacja rozumiana jako zaplanowany proces ożywiania zdegradowanych obszarów niesie ze sobą trudne wyzwanie osiągnięcia długotrwałych rezultatów przestrzennych, gospodarczych i społecznych. W Polsce towarzyszący temu napływ funduszy europejskich nie tylko daje szerokie możliwości działania rozmaitym podmiotom zaangażowanym w odnowę miast, lecz także wywołuje pytanie o potencjalne dysfunkcje podejmowanych w tym zakresie inwestycji. Celem artykułu jest rozpoznanie niepożądanych skutków projektów zrealizowanych w Krakowie w ramach Lokalnych Programów Rewitalizacji (LPR) w latach 2007–2013. Projekty te m.in. miały sprzyjać rehabilitacji zdegradowanych obszarów mieszkaniowych. Tymczasem pierwsze efekty prowadzonych działań pozwalają stwierdzić, że odnowa miejsc kryzysowych kryje w sobie również pewne pułapki. Wśród nich do najbardziej niekorzystnych należy zaliczyć pułapkę turystyfikacji, uniformizacji, gentryfikacji i polaryzacji społecznej.
Pitfalls of revitalisation. A case study of Kraków
Revitalisation, which is defined as a planned process of restoring deprived areas, entails the difficult challenge of achieving long-lasting spatial, economic and social effects. In Poland, the accompanying inflow of European Union funds not only fosters a wide range of activities for entities involved in urban renewal, but also raises a question about the potential dysfunction of investments in deprived areas. Based on the experiences of Kraków, the paper presents some undesirable effects of projects implemented under the Local Revitalisation Programmes (LRP) in the years 2007-2013. The goal of the LRP projects was to promote the rehabilitation of deprived housing areas. The initial results, however, indicate that these projects are characterised by specific pitfalls, which include touristification, uniformisation, gentrification and social polarisation.
Affiliation:
Katarzyna Romańczyk: Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG), ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa;
km.romanczyk@uw.edu.pl Paweł Swianiewicz, Joanna Krukowska
Czy polski burmistrz jest (zbyt) silny? Pozycja burmistrza w poziomych relacjach władzy – perspektywa europejska
Artykuł porusza zagadnienie zróżnicowania pozycji politycznej burmistrza w państwach europejskich i implikacji, jakie niesie rola burmistrza w poziomych relacjach władzy dla funkcjonowania lokalnych scen samorządowych. W pierwszej części odnosimy się do pomiaru pozycji burmistrza uwzględniającego odmienne uwarunkowania instytucjonalne – m.in. sposób wyboru, zakres kompetencji względem organu uchwałodawczego czy łatwość odwołania przed upływem kadencji. W dalszej kolejności wskazujemy, jak ów odmienny kontekst pozycji politycznej burmistrzów przekłada się na kilka wybranych aspektów ich aktywności, m.in. skłonność do formalnego afiliowania w szeregach partii politycznej, percepcję własnej autonomii w codziennym zarządzaniu gminą przez samych burmistrzów oraz możliwość wieloletniego trwania na stanowisku.
Is the Polish mayor (too) strong? The role of the mayor in horizontal power relationships – a European perspective
The article discusses the differences in the mayors’ political strength in European countries and the implications of their role in horizontal power relationships for the operation of the local government scene. First, it shows how the role of the mayor is measured, taking into account various institutional settings such as the election system, the scope of competences vis-?-vis the legislative body and possibilities of recall before the end of the term of office. Second, it demonstrates how such dissimilar contexts of the mayor’s political strength impact on several selected aspects of their activity, including the propensity to be formally affiliated with a political party, perception of the mayor’s autonomy in their day-to-day management of the municipality and the possibilities to keep the mandate for several terms in a row.
Affiliation:
Paweł Swianiewicz: Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Katedra Rozwoju i Polityki Lokalnej, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa;
pswian@uw.edu.pl Joanna Krukowska: Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Katedra Rozwoju i Polityki Lokalnej, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa;
jkrukowska@uw.edu.pl Jacek Poniedziałek
Przyczyny i etapy kształtowania się regionalizmu
Celem artykułu jest zdefiniowanie regionalizmu w perspektywie socjologicznej. Samo zjawisko pojawiło się w Europie w połowie XIX w., stając się od tamtego czasu obiektem badań naukowych. W tekście zaproponowano integralną definicję zjawiska, charakteryzując cztery jego wymiary: tożsamość, instytucje, ideologię oraz działania. Dodatkowo opisane zostały kulturowe, gospodarcze i polityczne typy regionalizmu. Scharakteryzowano także proces formowania się zjawiska w perspektywie długiego trwania. Zarysowano wpływ państwa narodowego na kształtowanie się regionalizmu i ukazano jego związki z procesami decentralizacji. Ponadto opisano wzajemne relacje regionalizmu oraz polityk Unii Europejskiej, a także transformacje, jakim ulega wzmiankowane zjawisko pod wpływem globalizacji.
Causes and stages of regionalism formation
The purpose of this article is to define the phenomenon of regionalism from the sociological perspective. Regionalism as such appeared in Europe around the mid-nineteenth century, and since then has become an object of scientific research. The article proposes an integral definition of regionalism and describes its four dimensions: identity, institutions, ideology and practice. It also identifies the cultural, economic and political types of regionalism and outlines the process of shaping regionalism in the long-term perspective. The article describes the influence of the nation state on the evolution of regionalism and analyses the relationship between regionalism and processes of state decentralisation. It also describes mutual relations of the European Union and its policies with regionalism, which is being transformed due to globalisation.
Affiliation:
Jacek Poniedziałek: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych, Katedra Socjologii, ul. Ks. F. Szrajbera 11, 10-007 Olsztyn;
jacek.poniedzialek@uwm.edu.pl Łukasz D. Wróblewski
Powiązania społeczno-gospodarcze na pograniczu polsko-niemieckim w warunkach rynku wewnętrznego Unii Europejskiej
Powiązania społeczno-gospodarcze regionów przygranicznych stanowią przedmiot rozważań wielu autorów w polskiej i zagranicznej literaturze przedmiotu. Przyjmuje się, że są one niezwykle powszechne na pograniczu polsko-niemieckim. Ich szczególne uwarunkowanie stanowi rynek wewnętrzny Unii Europejskiej. Nie znajduje on jednak wyraźnego odzwierciedlenia w rozważaniach prowadzonych nad problematyką regionów przygranicznych na gruncie szeroko rozumianych studiów regionalnych. Celem artykułu jest przedstawienie powiązań społeczno-gospodarczych polskich i niemieckich regionów przygranicznych w świetle ekonomii rynku wewnętrznego UE. Podstawową metodę badawczą wykorzystaną w pracy stanowi analiza literatury przedmiotu z zakresu regionów przygranicznych i współpracy transgranicznej oraz integracji rynkowej.
Polish-German cross-border cooperation vs. the European Single Market
Cross-border economic relations are analysed by many researchers. However, the concepts of cross-border cooperation illustrated in the literature of regional studies do not present the EU market as a factor of cross-border economic relations. In consequence, it is necessary to carry out an in-depth analysis of the literature on cross-border cooperation and economic integration in order to capture the impact of the single market on cross-border relations. The aim of this study is to describe cross-border cooperation in the Polish-German border area, taking into account the economics of the single market.
Affiliation:
Łukasz D. Wróblewski: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Gospodarki Międzynarodowej, Katedra Europeistyki, al. Niepodległości 10, 61-875 Poznań;
lukasz.wroblewski@ue.poznan.pl Elżbieta Antczak, Karolina Lewandowska-Gwarda
Dynamika procesu starzenia się ludności w Polsce. Ocena z wykorzystaniem metod strukturalno-geograficznych
Celem artykułu jest wielowymiarowa analiza dynamiki procesu starzenia się ludności w Polsce. Realizacja celu wymaga implementacji odpowiedniego narzędzia badawczego, jakim jest rekurencyjna strukturalno-geograficzna metoda przesunięć udziałów. Badanie przeprowadzono na podstawie danych statystycznych dotyczących liczby osób w wieku 65 lat i więcej w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców w 72 podregionach Polski, w latach 2003–2016. W analizach wzięto również pod uwagę strukturę ludności według płci oraz miejsce zamieszkania – miasto, wieś. Tym samym dokonano obszernej analizy tempa zmian wielkości zjawiska. Na podstawie uzyskanych wyników wskazano obszary w Polsce charakteryzujące się najszybszą dynamiką starzenia się ludności oraz określono regionalne (geograficzne, przestrzenne), lokalne, przekrojowe (strukturalne) oraz sektorowe czynniki tych zmian.
Dynamics of population ageing processes in Poland. The analysis using structural-geographical methods
The article offers a multidimensional analysis of the dynamics of population ageing in Poland. To this end, the spatial dynamic shift-share method is used. The data used in the analysis include the number of people aged 65 or over per 1,000 population, based on the criteria of sex and place of residence (urban or rural areas) in 72 Polish subregions in the period from 2003 to 2016. The study analyses the pace of changes in the scale of the phenomenon and identifies structural and local factors underpinning the net effect in specific subregions. In effect, subregions with the greatest pace of change and its underpinning factors are identified.
Affiliation:
Elżbieta Antczak: Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Ekonometrii Przestrzennej, ul. POW 3/5, 90-255 Łódź;
elzbieta.antczak@uni.lodz.pl Agnieszka Stanowicka
Marketing mix miasta na przykładzie polskich miast zrzeszonych w sieci Citt?slow
Współczesne miasta dynamicznie się rozwijają, poszukując coraz to nowszych koncepcji zarządzania nimi. Jedną z nich, wdrażaną w Polsce od lat 90. XX w., jest koncepcja marketingowego zarządzania miastem, oparta na wykorzystaniu instrumentów marketingu mix. Władze miast poszukują też nowych źródeł przewagi konkurencyjnej – w efekcie zrodziła się koncepcja zarządzania slow city. Jednocześnie obok konkurencji pojawia się chęć współpracy między miastami, czego wyrazem jest rozwój sieci współpracy miast Citt?slow. Celem badania było zidentyfikowanie instrumentów marketingowych, stosowanych w polskich miastach po ich wstąpieniu do tej sieci. Jako metodę badawczą zastosowano ankietę pocztową, którą rozesłano do 26 polskich miast członkowskich Citt?slow w 2017 r. Zaobserwowano, że największe zmiany zachodzą w strategii produktu, w ramach której miasta są zobowiązane do rozwijania tych subproduktów miejskich, które są niezbędne do ich funkcjonowania zgodnie z filozofią slow city. W ramach promocji szczególną uwagę poświęca się działalności PR, której celem stało się kreowanie wizerunku slow city. Warto też podkreślić, że wzrosła „gościnność” miast i otwartość na kontakty z otoczeniem.
The city marketing mix: the example of Polish cities associated in the Citt?slow network
Modern cities are developing dynamically in search of ever newer concepts of management. One of them, developed in Poland since the 1990s, is the concept of the marketing management of the city, which is based on the marketing mix concept. The city authorities also look for new sources of the competitive advantage (this is how the concept of slow city management was born). At the same time, in addition to competition, there is a desire for cooperation between cities, manifested by the development of the Citt?slow city network. The study identifies the marketing mix instruments of cities which are used by Polish cities after they joined the Citt?slow network. The method employed was a questionnaire survey, which was sent to 26 Polish Citt?slow member cities in 2017. It was observed that the greatest changes occur in the product strategies under which cities are obliged to develop these urban sub-products that are necessary for the city to function in accordance with the slow city philosophy. As part of promotional efforts, PR activities should be emphasised, whose aim is to create the image of a slow city. The “hospitality” of the city and openness to contacts with the external environment has also increased.
Affiliation:
Agnieszka Stanowicka: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Ekonomicznych, Katedra Makroekonomii, ul. R. Prawocheńskiego 19, 10-720 Olsztyn;
agnieszka.stanowicka@uwm.edu.pl