Stolice państw Europy Środkowo-Wschodniej w ostatnim okresie odnotowały szczególny wzrost. Rodzi się pytanie o siłę tego wzrostu i o to, czy pozwolił on na nadrobienie wieloletnich zaległości. Celem artykułu jest porównanie funkcji wpływających na międzynarodową pozycję Warszawy, Pragi i Budapesztu oraz identyfikacja czynników, które stymulują bądź hamują rozwój funkcji metropolitalnych w analizowanych miastach. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza przedstawia pozycję Warszawy, Pragi i Budapesztu w systemie metropolii w świetle kilku międzynarodowych klasyfikacji. W drugiej znalazła się definicja funkcji metropolitalnych. W tym fragmencie analizie poddano następujące funkcje metropolitalne Warszawy, Pragi i Budapesztu: ośrodka biznesu, ośrodka przestrzeni dla biznesu, ośrodka nauki i wiedzy oraz węzła komunikacyjnego.
Autor pochyla się nad historycznymi przypadkami transferów stolic na nowe miejsca. Najbardziej znanymi z nich są przeniesienia siedzib rządów z Konstantynopola do Ankary oraz z Rio de Janeiro do Brasilii. Działań tego typu było jednak znacznie więcej w dziejach. Motywowały je czynniki ekonomiczne oraz polityczne. Nieraz transfer bywał fragmentem szerzej rozumianego projektu narodowego; odgrywał też istotną rolę w kształtowaniu narodowej symboliki. Projekt nowej stolicy miewał nieraz cechy utopijnego miasta idealnego, jakim z natury rzeczy nie mogła się stać.
W Polsce jest prawie tysiąc miast, w tym wiele miast nadrzecznych, które w pracach naukowych najczęściej są opisywane i analizowane oddzielnie, jako indywidualny przedmiot badań. Celem artykułu jest wyróżnienie cech oraz porównanie wszystkich miast zlokalizowanych nad najdłuższymi polskimi rzekami, czyli liczącymi ponad 250 km długości. Miast takich jest 188. Wśród nich są te największe w Polsce, na czele z Warszawą, oraz miasta małe, z najmniejszym Opatowcem. Część z nich powstało w czasach antycznych (Racibórz), wiele w XIII w., najmłodsze zaś nadwiślańskie Łomianki stały się miastem dopiero w 1989 r. Zbudowano w nich ponad 480 mostów drogowych i kolejowych, które umożliwiają sprawne połączenia brzegów. Do tej grupy należy większość polskich miast wojewódzkich, chociaż jednocześnie aż 105 z nich to stolice gmin miejsko-wiejskich. Zbadano je, korzystając z danych dostępnych na geoportalu Google Maps, w Banku Danych Lokalnych GUS, na oficjalnych stronach internetowych urzędów miejskich i będących rezultatem kilku wywiadów. Wyniki dostarczają uporządkowanej wiedzy w zakresie funkcjonowania ważniejszych polskich miast nadrzecznych.
W badaniach i refleksjach nad uczelniami wyższymi stosunkowo rzadko podejmuje się obecnie kwestię terytorialnego pochodzenia kształcących się w nich studentów. Tymczasem jest to ważny czynnik mogący świadczyć o związkach uczelni z jej społecznym otoczeniem i rolą, jaką w nim odgrywa. Regionalny charakter uniwersytetu może być istotną wartością dla społeczności oczekujących wykształcenia i wychowania kadr zdolnych zaspokoić potrzeby związane z aktywnością administracyjną (w tym samorządową), gospodarczą, sferą edukacji, opieki społecznej, bezpieczeństwa, kultury, nauki itp. W artykule analizowane jest pochodzenie terytorialne i środowiskowe studentów Uniwersytetu Szczecińskiego dowodzące istnienia regionalnych zasięgów rekrutacji delimitowanych odległością miejsc zamieszkania studentów od miejsca lokalizacji uczelni. Niezależnie od tego można jednak obserwować również świadectwa lokalnych związków z miastem i uczelnią stanowiących „stolicę” regionu.
