The reforms driven by New Public Management (NPM) led to the introduction of management principles in local governments, marketisation and outsourcing. They made the greatest impact in the United Kingdom, but were also put in place in other European countries such as Ireland, Sweden, Germany, and – to the least degree – in France (compared to other countries discussed in this paper). There is a risk that NPM-inspired reforms may come to lose sight of the underlying social purpose of public services. NPM has not however become a new, universal model for public sector management. Issues tackled in the debate concerning the reform of public services have moved (mostly in the UK) beyond the concerns of NPM towards the emerging concept of networked community governance.

Lucyna Rajca

Koncepcja New Public Management a reformy samorządu terytorialnego wybranych państw Europy Zachodniej

Reformy inspirowane New Public Management (NPM) przyczyniły się do wprowadzenia zasad zarządzania w samorządzie terytorialnym oraz urynkowienia i outsourcingu. Reformy te przyniosły największe zmiany w Wielkiej Brytanii, ale wprowadzono je też w innych państwach europejskich, na przykład w: Irlandii, Szwecji, Niemczech, w najmniejszym zakresie zaś we Francji (spośród krajów opisanych w tym artykule). Istnieje ryzyko, że reformy inspirowane NPM doprowadzą do utraty z pola widzenia ukrytego, społecznego celu usług publicznych. Nowe zarządzanie publiczne nie stało się jednak nowym, uniwersalnym modelem zarządzania sektorem publicznym. Tematyka debaty na temat reformy usług publicznych przesunęła się (zwłaszcza w Wielkiej Brytanii) poza kwestie NPM w kierunku wyłaniającej się koncepcji sieciowego zarządzania wspólnotą.

Joanna Furtak

Ewolucja polityki regionalnej w Wielkiej Brytanii – instytucje, cele, instrumenty i zakres

Artykuł przedstawia rozwój polityki regionalnej w Zjednoczonym Królestwie od jej genezy i podjęcia pierwszych kroków na rzecz zmniejszenia bezrobocia w niektórych regionach - datowanych na koniec lat 20. XX w., aż do początku XXI stulecia. Rozważania koncentrują się na przesłankach interwencji państwa w sferę rozwoju regionalnego, jej celach, zakresie i stosowanych instrumentach oraz instytucjach odgrywających najważniejszą rolę w tym obszarze. Ulegają one interesującym zmianom wraz z przejęciem władzy przez kolejne rządy Partii Konserwatywnej lub Partii Pracy oraz w wyniku przyłączenia do Jednolitego Rynku. Na zakończenie autorka przedstawia najważniejsze wnioski, które swą puentę mają w przyszłości tej polityki.

Joanna Rakowska

Codzienne dojazdy do pracy jako ekonomiczne kryterium rządowych klasyfikacji i delimitacji obszarów (na przykładzie USA i Kanady)

W artykule omówiono rolę codziennych dojazdów do pracy jako jednego z głównych wyznaczników powiązań funkcjonalnych oraz kryterium rządowych klasyfikacji i delimitacji obszarów. Za przykład posłużyły amerykańska klasyfikacja obszarów metro- i niemetropolitalnych według United States Office of Management and Budget oraz kanadyjska klasyfikacja spisowa i klasyfikacja Rural and Small Town. Rozwiązania praktyczne przedstawiono w odniesieniu do wyników wybranych badań zjawisk społeczno-ekonomicznych, które będąc przyczyną lub efektem dziennych migracji wahadłowych do pracy, stanowią uzasadnienie dla wykorzystania ich głównych parametrów, tj. kierunku, zasięgu i nasilenia, jako kryteriów klasyfikacyjno-delimitacyjnych.

Łukasz Olejnik

Dotacje inwestycyjne z rządowych funduszy wsparcia dla samorządów 2019–2021. Polityczna alokacja zasobów?

Artykuł zawiera pogłębioną analizę podziału środków w ramach Funduszu Dróg Samorządowych (FDS), Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych (RFIL), Programu 100 Obwodnic oraz Programu Inwestycji Strategicznych pod kątem możliwej politycznej alokacji zasobów. Wykazano, że w przypadku wszystkich programów za wyjątkiem Programu 100 Obwodnic gminy rządzone przez polityków Zjednoczonej Prawicy dostawały dotacje istotnie częściej lub przekazywane im dotacje były większe. W przypadku RFIL skala faworyzowania tych gmin była znaczna. By wyniki oszacowań uwzględniały zróżnicowanie między gminami, w badaniu wykorzystano liczne zmienne kontrolne.

Mykola Palinchak, Kateryna Brenzovych, Viktoriya Mashkara-Choknadiy, Yuriy Mayboroda

The Impact of War on the Reorientation of Trade Flows: The Case of Ukraine

The military aggression of the Russian Federation against Ukraine, which started in 2014 and came to another active phase in February 2022, may change Ukraine’s foreign trade in terms of both its geography and product structure. The regions of Ukraine will not only have to recover from the consequences of destruction, but also to seek new directions of foreign economic activity and build connections with reliable partners such as the European Union and the United States. The paper presents an analysis of changes in the foreign trade of Ukraine and its regions since 2014 and examines shifts in trade flows in the direction of Western leaders of global trade. The case of Georgia, another target of Russian military intervention, in the reorientation of its trade flows, is also considered.

Michał Gzik, Marcin Frenkel

City Diplomacy Practices Towards China and the United States in the Western Balkans. Examples from Croatian and Slovenian Cities

Cities are becoming more important actors in the international arena because they have competencies that enable them to conduct foreign activities. This phenomenon is the result of far-reaching processes of globalisation and the pluralisation of actors in international relations. This study presents a map of partnerships between six Croatian and two Slovenian cities and their Chinese and American partners, as well as a description of the thematic areas of such cooperation. Moreover, based on the results of our survey, we indicate similarities and differences in the patterns of cooperation between the cities of the Western Balkans and their foreign partners, referring to the multilevel governance theory.

Janusz T. Hryniewicz

Gospodarcze źródła globalnego przywództwa USA i pozycja Europy Wschodniej w perspektywie 10–15 lat

Przedmiotem artykułu jest analiza gospodarczych podstaw Pax Americana w perspektywie 10–20 lat i opis przyszłego miejsca Europy Wschodniej (Nowej Europy) w konstelacji interesów USA. Głównymi czynnikami mocy geopolitycznej są: bogactwo – całkowite i per capita – produkcja wyrobów wiodących i innowacje. Analiza pozycji różnych państw w rozwoju nowej gospodarki (gospodarki opartej na wiedzy) dowodzi, że w ciągu najbliższych 20 lat USA będą najważniejszym mocarstwem zachodniego świata. Miejsce Europy Wschodniej w Pax Americana będzie konsekwencją jej raczej słabego powiązania z interesem narodowym USA.

Magdalena Dej, Wojciech Jarczewski, Michał Chlebicki

Skala i charakterystyka procesów relokacji przedsiębiorstw w polskich obszarach metropolitalnych – wstępne wyniki badań

W artykule przedstawiono wyniki badania procesów relokacji przedsiębiorstw w pięciu polskich obszarach metropolitalnych, jakie miały miejsce w latach 2001–2013. Kluczowe cechy relokacji przeanalizowano przede wszystkim z punktu widzenia cech przedsiębiorstw, które tych procesów dokonały, takich jak okres istnienia podmiotu gospodarczego i rodzaj prowadzonej działalności. Badanie objęło ponad 500 przedsiębiorstw zatrudniających co najmniej 50 osób. W badanej grupie ponad jedna trzecia podmiotów relokowała się przynajmniej jeden raz, co potwierdza, że procesy relokacji są zjawiskiem powszechnym. Uzyskane wyniki potwierdzają większość obserwacji opisanych w literaturze światowej w odniesieniu do relokacji przedsiębiorstw w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych. Obserwacje te stanowiły między innymi podstawę do sformułowania teorii inkubatorowej.

Wojciech Jarczewski

Powstanie symbolicznego reżimu miejskiego na przykładzie gry o specjalną strefę ekonomiczną w Mielcu

W Mielcu w pierwszej połowie lat 90. większość istotnych aktorów lokalnych zjednoczyła się wokół idei utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej. Nieformalna koalicja osób i instytucji szybko zyskała dostęp do instytucjonalnych zasobów, dających możliwość kontrolowania procesów decyzyjnych, oraz przejęła przewodnictwo społeczne. Młodej koalicji udało się także pozyskać poparcie części ówczesnego rządu. Taki układ, mobilizujący siły w celu wykreowania nowej perspektywy rozwoju, miał większość cech charakterystycznych dla reżimu miejskiego (urban regime) typu symbolicznego. Miarą sukcesu tego reżimu było utworzenie w Mielcu w 1995 r. pierwszej w Polsce SSE. Strefa ta powstała na podstawie uchwalonej w 1994 r. ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, skonstruowanej głównie przez uczestników tego reżimu i noszącej zauważalne piętno problemów miasta.

Agnieszka Pawłowska

Rząd federalny jako uczestnik polityki rozwoju miast w Stanach Zjednoczonych Ameryki

Celem artykułu jest przedstawienie roli rządu federalnego jako jednego z aktorów uczestniczących w polityce rozwoju miast amerykańskich w latach 1965–2012. Paradoks implementacji, rozumiany jako ograniczenie możliwości osiągania celów polityk krajowych w związku z poszerzeniem kompetencji ich potencjalnych oponentów oraz zmieniające się poglądy kolejnych prezydentów na federalizm zostały uznane za kluczowe w wyjaśnianiu tytułowego zagadnienia. Posłużono się kategoriami: federalizmu, orientacji i instrumentów rozwoju oraz nakładów finansowych na rozwój. Orientacja i instrumenty rozwoju zostały przedstawione na podstawie wybranych programów federalnych adresowanych do miast, nakłady zaś – na podstawie budżetów federalnych. Ramy teoretyczne pracy stanowią trzy generacje teorii implementacji polityk publicznych. W konkluzji autorka wskazuje na wycofywanie się rządu federalnego i rosnące znaczenie władz stanowych w polityce rozwoju miast.

Nataliia Khoma, Ihor Vdovychyn

Anti-war Actionism in the Urbanized Space: A Postmodern Approach to Asserting the Value of Peace

This study aims to clarify the role of actionism as a peacebuilding tool, identify the advantages and disadvantages of its various techniques (performance, happening, art installation, flash mob, etc.), and evaluate their effectiveness in the urbanized space. The research methodology is based on postmodernism and its comprehension of activism, public action and protest. Anti-war actionism is considered an element of the system of socio-political actionism. It is characterized as a set of spectacular forms of non-violent public protest against armed aggression and its consequences. The expansion of today’s anti-war actionism beyond the narrow artistic environment and its entrance into the broad social dimension is demonstrated. The empirical basis for the conceptualization of anti-war actionism includes two groups of actions: (1) anti-war actions carried out since the 1960s in the United States and Western Europe; (2) anti-war actions carried out in various countries in response to the Russian invasion of Ukraine in 2022. The regional features of anti-war actionism under the conditions of armed conflicts and wars are determined, and the advantages and disadvantages of anti-war actionism as a peacebuilding technology are identified within the space of modern cities.

Wyszukiwarka