Na tle przemian zachodzących we współczesnej gospodarce światowej, gdzie w centrum uwagi znalazły się zasoby wiedzy i informacji, a także wzmacnianie innowacyjności gospodarek poszczególnych krajów i ich regionów, kluczowa dla transferu wiedzy i innowacji wydaje się współpraca sfery nauki i biznesu. Artykuł przedstawia specyfikę powiązań nauka–biznes oraz instrumenty ich wspierania, koncentrując się na francuskiej Konwencji Przemysłowej Formacji poprzez Badania (CIFRE). Opis funkcjonowania tego instrumentu we Francji jest przyczynkiem do analizy jego wpływu na rozwój tamtejszych regionów w obszarze innowacyjności i powiązań współpracy środowiska naukowego z przedsiębiorstwami.
W opracowaniu zaprezentowano problematykę porządku architektonicznego i urbanistycznego w polskiej przestrzeni. Uwzględniono zarówno problematykę wielkich miast, ich przedmieść, jak i obszarów pozamiejskich, które często tracą swój tradycyjny, wiejski charakter. W szczególności zwrócono uwagę na historyczne uwarunkowania procesów urbanizacyjnych i ich obecne skutki. Określono zarówno diagnozę stanu, jak i propozycję budowy strategii jego poprawy. Zaprezentowano także możliwe do wykorzystania instrumentarium działania, w tym opisano instrumenty w Polsce jeszcze nie stosowane. Kontynuacją tych rozważań stało się zaprezentowanie konceptu rewitalizacji urbanistycznej jako kluczowego działania, mogącego w znaczący sposób przyczynić się do poprawy stanu polskiej przestrzeni. Podsumowaniem pracy stał się zestaw wniosków dotyczących działań służących poprawie stanu polskiej przestrzeni.
Podstawowym celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego może być skutecznym instrumentem planowania strategicznego polityki regionalnej rządu? W celu odpowiedzi na to pytanie zaprezentowano najpierw analizę dotychczas obowiązującej Strategii (NSRR) na lata 2001–2006. Szczególnie istotna była ocena tego, w jaki sposób kształtowała ona działania praktyczne polityki regionalnej państwa. Jakie było powiązanie NSRR z głównym krajowym instrumentem polityki regionalnej państwa, tj. kontraktami wojewódzkimi? Czy Strategia pozwalała lepiej zaprojektować rządowe wsparcie dla poszczególnych województw z uwagi na specyficzne uwarunkowania regionalne? Czy priorytety NSRR wpływały na działania merytoryczne podejmowane w kontraktach? Badanie wskazuje na niską efektywność praktycznego realizowania NSRR poprzez kontrakty wojewódzkie. Na zakończenie przedstawiono najważniejsze rekomendacje dla polityki regionalnej rządu na przyszłość.
Przełom lat 80. i 90. był w Polsce czasem szczególnym dla środowiska przyrodniczego. Zbiegły się wtedy dwa przełomowe wydarzenia, które zapoczątkowały nowy rozdział w historii ochrony środowiska w naszym kraju. Z jednej strony była to wewnętrzna transformacja systemowa, obejmująca swym zasięgiem wszelkie dziedziny życia społeczno-gospodarczego i przynosząca demokrację i wolny rynek. Z drugiej zaś ukształtowanie się w świecie nowej idei rozwoju cywilizacyjnego, opartego na założeniu poprawy jakości życia ludzi w zgodzie i harmonii z przyrodą. Zmiany w systemie ochrony i kształtowania środowiska Polski, które nastąpiły po 1989 roku, uwzględniały konsekwencje wywołane oboma wydarzeniami. Szczególnie interesujące wydaje się więc sprawdzenie, jak te nowe rozwiązania funkcjonowały w nowej rzeczywistości młodej polskiej demokracji i jakie przyniosły efekty. Niniejszy artykuł przedstawia zmiany jakości komponentów środowiska, jakie nastąpiły w okresie 1982-2000 na obszarach ekologicznego zagrożenia w Polsce. Posługując się opracowaniem Andrzeja Kassenberga i Czesławy Rolewicz z 1985 roku, w którym wyznaczono 27 obszarów tego typu, i wykorzystując metodologię zastosowaną w wspomnianym opracowaniu, zweryfikowano sytuację tych terenów w roku 2000.
Przedmiotem artykułu jest refleksja nad wybranymi aspektami równoważenia rozwoju Brukseli. Wielopoziomowy mechanizm zarządzania stolicą Belgii oraz charakter eskalujących w niej problemów spowodowały konieczność opracowania narzędzi, które umożliwiają lokalnym podmiotom uzyskanie większej kontroli nad procesami miejskimi. Artykuł prezentuje dwa takie narzędzia: kontrakty dzielnicowe i Regionalny Plan Rozwoju. Mimo krytyki uważane są one za cenne instrumenty polityki miejskiej, a sposób ich adaptacji oraz uzyskane efekty potwierdzają, że równoważenie rozwoju Brukseli najskuteczniej odbywa się dzięki rozwiązaniom systemowym, ale aplikowanym w najmniejszych obszarach administracyjnych miasta ? dzielnicach.
W artykule skoncentrowano się przede wszystkim na najważniejszych instrumentach zarządzania przestrzenią, jakimi są miejscowe plany zagospodarowania. Celem jest określenie, czy i w jakim stopniu ustalenia z zakresu ochrony środowiska i ochrony przyrody zawarte w planach miejscowych wpływają ograniczająco na sposób zagospodarowania przestrzennego. Przeanalizowano dokumenty planistyczne z województwa zachodniopomorskiego, czyli wszystkie 92 miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone w 2013 r., w tym 78 uchwalonych w gminach wiejskich oraz wiejsko-miejskich i 14 w miastach na prawach powiatu.
Artykuł przedstawia rozwój polityki regionalnej w Zjednoczonym Królestwie od jej genezy i podjęcia pierwszych kroków na rzecz zmniejszenia bezrobocia w niektórych regionach - datowanych na koniec lat 20. XX w., aż do początku XXI stulecia. Rozważania koncentrują się na przesłankach interwencji państwa w sferę rozwoju regionalnego, jej celach, zakresie i stosowanych instrumentach oraz instytucjach odgrywających najważniejszą rolę w tym obszarze. Ulegają one interesującym zmianom wraz z przejęciem władzy przez kolejne rządy Partii Konserwatywnej lub Partii Pracy oraz w wyniku przyłączenia do Jednolitego Rynku. Na zakończenie autorka przedstawia najważniejsze wnioski, które swą puentę mają w przyszłości tej polityki.
Nowadays, the development of local communities is hindered by crises, external shocks, and disturbance. Under such circumstances, an important characteristic is their resilience, i.e. the ability to withstand negative external influences and ensure further growth. Border communities are particularly sensitive to external stresses stemming from geopolitical and economic changes. The article aims to identify key determinants and indicators of territorial community resilience in the EU-Ukraine cross-border area. The methodological foundations of the research comprise the main provision of economic theory, regional development, and spatial economy theory, etc. The methods of comparative, economic, and statistical analysis are used in the study of various dimensions of community resilience. The main results of the study of the peculiarities of socioeconomic development of Ukraine’s border communities and existing opportunities for the use of instruments of cross-border cooperation derive from a sociological survey based on the expert opinion method.
Praca ma dwa cele: 1) rozpoznanie dominujących zarzutów kierowanych w skargach do sądów administracyjnych odnośnie do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, ocena ich zasadności i skuteczności oraz klasyfikacja podmiotów wnoszących skargi; 2) wykazanie, że zdarzenia orzecznicze są powiązane ze zróżnicowaniem gmin, tj. ich charakterem (morfologią, funkcjami społeczno-gospodarczymi itp.) oraz cechami rozwoju społeczno-gospodarczego. Przeanalizowano wszystkie wydane w latach 2010–2019 wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych dotyczące skarg na studia gminne (531). Problemem okazuje się niedookreślony przez ustawodawcę zakres ustaleń studiów, co jednak nie wpływa na stopień skuteczności podważania tych aktów przez właścicieli nieruchomości. Wykazano też wysoką koncentrację skarg w miastach wojewódzkich i ich strefach podmiejskich.
Od momentu przystąpienia do Unii Europejskiej w 2004 r. polskie województwa stały się podmiotami wspólnej polityki regionalnej, w ramach której otrzymują na realizację jej podstawowych celów coraz większe środki z unijnego budżetu. Jak pokazało doświadczenie poprzedniego okresu programowania, dla efektywnej absorpcji tychże funduszy oraz zagwarantowania rzeczywistych, pozytywnych efektów ich wykorzystania niezbędny jest odpowiednio konstruowany i sprawnie funkcjonujący system instytucjonalny. Na system ten składają się z jednej strony procedury dotyczące programowania, zarządzania, finansowania, kontroli itp., z drugiej – faktyczne działanie wszystkich zaangażowanych podmiotów. Artykuł zawiera główne wnioski z badań prowadzonych w 2008 roku. Celem badań była analiza doświadczeń wdrażania funduszy strukturalnych przeznaczonych dla regionów w latach 2004–2006, w tym w szczególności identyfikacja głównych porażek, oraz poznanie zakresu wykorzystania związanych z nimi doświadczeń przy kształtowaniu modelu implementacji funduszy w kolejnej perspektywie budżetowej 2007–2013. Przedstawione zostały także procedury tworzenia szesnastu Regionalnych Programów Operacyjnych oraz priorytety przyjęte w ich ramach przez samorządy
poszczególnych województw.
Artykuł przedstawia powiązania międzynarodowe samorządów regionu lubelskiego. Powiązania samorządu regionalnego opisane są za pomocą analizy struktury urzędu i zasad polityki intraregionalnej dotyczącej współpracy międzynarodowej władz samorządowych. Powiązania samorządów gminnych opisane są na podstawie analizy wyników ankiety przeprowadzonej we wszystkich gminach regionu. Celem badania była odpowiedź na pytanie o przygotowanie samorządów regionów peryferyjnych do integracji europejskiej i do konkurencji w otwartej gospodarce światowej.
Konwergencja stanowi kluczowe zagadnienie polityki spójności. Żeby zmniejszyć dysproporcje między regionami i krajami Unii Europejskiej, stosuje się różne instrumenty rozwoju. W świetle toczących się dyskusji na temat skuteczności takiej polityki prowadzenie badań jej efektów wydaje się jak najbardziej wskazane. Celem niniejszego artykułu jest ocena zróżnicowania zamożności regionów przy pomocy metody pomiaru zbieżności sigma. Badaniem objęto PKB per capita w latach 2000–2007 na poziomie podregionów (NTS-3). W niektórych grupach regionów po przystąpieniu Polski do UE nasiliła się tendencja rozwarstwiania dochodów. W metropoliach, podregionach o ponadprzeciętnym poziomie dochodów i podregionach niezamożnych zjawiska zbieżności zachodzą inaczej i z różnym natężeniem. W niektórych przypadkach zbieżność jest skorelowana z dynamiką PKB, a w innych nie występuje istotna zależność konwergencji od koniunktury gospodarczej.
Gminy mają szeroki zestaw instrumentów stymulowania rozwoju przedsiębiorczości, jednak bardzo rzadko instrumenty te są wykorzystywane w formie kompleksowej i przemyślanej strategii, o wielopłaszczyznowej sile oddziaływania. Instrumenty wspierania rozwoju przedsiębiorczości przez gminy można podzielić na dwie główne kategorie: finansowe i pozafinansowe. Jednym z czynników mogących skłonić potencjalnych inwestorów do wyboru danej gminy jako miejsca inwestycji może być planowa i długookresowa polityka finansowa wyrażająca się w stabilnym systemie preferencji podatkowych w podatkach i opłatach lokalnych oraz aktywna strategia w zakresie gminnych wydatków inwestycyjnych. Tworzenie dobrych warunków dla powstawania nowych przedsiębiorstw jest najlepszym sposobem aktywizacji społeczno-gospodarczej lokalnej społeczności.
Artykuł porusza problem obserwowanego oraz możliwego wpływu Wspólnej Polityki Rolnej na modernizację polskiego rolnictwa oraz zmianę kondycji i postaw społeczno-politycznych rolników. Od czasu akcesji stosunek rolników do UE wyraźnie ewoluował: z grupy najbardziej eurosceptycznej stali się niemal euroentuzjastami. Realnie odnotowanymi skutkami przystąpienia do Unii jest poprawa sytuacji rolnictwa i gospodarstw rolnych, stabilizacja dochodów rolników, co w efekcie łagodzi napięcia społeczne. Zmienia się też samo rolnictwo, od początku lat 90. następuje polaryzacja struktury obszarowej, koncentracja produkcji w gospodarstwach najmniejszych, dualizacja rolnictwa. Istnieje obawa, że nie wszystkie możliwości stwarzane przez WPR zostaną wykorzystane, gdyż rolnicy chętnie robią użytek z tradycyjnych działań WPR, natomiast z rezerwą podchodzą do działań nowych, składających się na tzw. politykę wiejską.
Kwestia transferów poziomych w finansowym systemie wyrównawczym samorządów terytorialnych budzi w Polsce duże kontrowersje. Artykuł pokazuje analogiczne rozwiązania funkcjonujące w innych krajach europejskich (Hiszpanii, Niemczech, Szwajcarii, Danii, Szwecji, Norwegii). Omówione zostały rozwiązania odnoszące się do wyrównywania wynikającego zarówno z różnic potencjału dochodowego, jak i z potrzeb wydatkowych, będących efektem zróżnicowanych warunków działania samorządów. Doświadczenia europejskie zostały porównane z rozwiązaniami obowiązującymi w Polsce i przedstawione w odniesieniu do prowadzonych obecnie debat.
Celem tego badania jest identyfikacja uwarunkowań innowacyjności przedsiębiorstw w kontekście regionalnego systemu innowacji. Analizujemy czynniki determinujące regionalne innowacje w słabiej rozwiniętym regionie na przykładzie Podkarpacia. Badamy, w jaki sposób instrumenty polityki gospodarczej UE wpływają na innowacyjność przedsiębiorstw w kontekście Regionalnego Systemu Innowacji. Proponujemy model wdrażania innowacji i testujemy nasze hipotezy na podstawie danych z okresu 2011–2014. Zakładamy, że przedsiębiorstwa wykorzystują tylko konkretne instrumenty polityki publicznej i że zapotrzebowanie firm na instrumenty wspierające innowacje zmienia się w zależności od fazy cyklu koniunkturalnego i w reakcji na zachęty finansowe.
Współczesne miasta dynamicznie się rozwijają, poszukując coraz to nowszych koncepcji zarządzania nimi. Jedną z nich, wdrażaną w Polsce od lat 90. XX w., jest koncepcja marketingowego zarządzania miastem, oparta na wykorzystaniu instrumentów marketingu mix. Władze miast poszukują też nowych źródeł przewagi konkurencyjnej – w efekcie zrodziła się koncepcja zarządzania slow city. Jednocześnie obok konkurencji pojawia się chęć współpracy między miastami, czego wyrazem jest rozwój sieci współpracy miast Citt?slow. Celem badania było zidentyfikowanie instrumentów marketingowych, stosowanych w polskich miastach po ich wstąpieniu do tej sieci. Jako metodę badawczą zastosowano ankietę pocztową, którą rozesłano do 26 polskich miast członkowskich Citt?slow w 2017 r. Zaobserwowano, że największe zmiany zachodzą w strategii produktu, w ramach której miasta są zobowiązane do rozwijania tych subproduktów miejskich, które są niezbędne do ich funkcjonowania zgodnie z filozofią slow city. W ramach promocji szczególną uwagę poświęca się działalności PR, której celem stało się kreowanie wizerunku slow city. Warto też podkreślić, że wzrosła „gościnność” miast i otwartość na kontakty z otoczeniem.
Artykuł przedstawia zjawisko przedsiębiorczości oraz możliwości podejmowania przez władze lokalne działań na rzecz jej wspierania. Dokonano oceny dotychczasowej aktywności władz lokalnych w sferze inicjowania działań wspierających inicjatywy gospodarcze. Wskazano potencjalne obszary zmian i usprawnień w lokalnej polityce wsparcia. Propozycje usprawnień odniesiono do obiektywnych ograniczeń wyznaczanych przez obowiązujące ramy prawne.
Celem tego artykułu jest ukazanie wpływu reformy administracji terenowej kraju na procesy kształtowania się regionów w Polsce. Jako przedmiot analizy wybrano Warmię i Mazury, region, który w wyniku przeprowadzonej w roku 1999 reformy zaczął intensywnie się instytucjonalizować. Wyłaniane w wyborach demokratycznych władze, wykorzystując dokumenty strategiczne, instrumenty finansowe oraz regionalny dyskurs medialny, tworzą i ugruntowują w świadomości mieszkańców poczucie realności istnienia regionu.
W pracy przedstawiono stan rozwoju i tożsamość miasta Biała Podlaska przy wykorzystaniu analizy literatury i oficjalnych dokumentów władz miejskich. Zaprezentowano także opinie 316 studentów PSW na temat tożsamości i wizerunku Białej Podlaskiej. Badania ujawniły, że wizerunek miasta jest silnie zdeterminowany lokalizacją w pobliżu granicy państwa oraz istnieniem ważnych w skali regionu ośrodków akademickich. Funkcjonowanie szkół wyższych oddziałuje nie tylko na miasto i otaczające je gminy, lecz także na cały region oraz inne miejsca zamieszkania i zatrudnienia absolwentów. Badania potwierdziły hipotezę, że sposób postrzegania miasta przez studentów jest ważny dla dalszego rozwoju miasta.
W artykule przedstawiono rozwiązania instytucjonalne przyjęte w poszczególnych polskich aglomeracjach na potrzeby adaptacji do wymogu utworzenia tzw. związków Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) w europejskiej perspektywie finansowej na lata 2014–2020. Zjawisko analizowane jest w świetle mechanizmów tworzenia i funkcjonowania struktur współ- pracy metropolitalnej oraz koncepcji europeizacji. Rozważaniom przyświeca założenie, że wcześniejsze – mniej lub bardziej udane – próby instytucjonalizacji współpracy w polskich miejskich obszarach funkcjonalnych wpływają na proces tworzenia i funkcjonowania w nich związków ZIT. Artykuł przedstawia dyskusję na temat możliwych scenariuszy, analizuje ich zalety oraz wady, by na tej podstawie przedstawić prognozy co do dalszego działania poszczególnych związków ZIT.
Celem artykułu było zidentyfikowanie głównych instrumentów strategii kształtowania wizerunku, stosowanych w miastach polskich. Dlatego wyodrębniono i scharakteryzowano najważniejsze instrumenty budowania pożądanego wizerunku miasta związane z wizualizacją, komunikacją oraz systemem zachowań, w tym działań marketingowych. Instrumenty te powinny ogniskować się wokół najważniejszych atrybutów miasta. Ustalono natomiast, iż miasta eksponują w swoich strategiach zbyt wiele wyróżników tożsamości, przez co ukształtowany wizerunek może stać się mało wyraźny i nieczytelny. Opracowanie oparto na wynikach badań empirycznych, dotyczących problemu budowania pożądanego wizerunku miasta przeprowadzonych w 206 wybranych polskich urzędach miejskich w latach 2003–2005.
Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o wpływ przystąpienia Polski do Unii Europejskiej na nierówności regionalne w naszym kraju. Przedstawiono w nim neoklasyczny model egzogenicznego wzrostu z saldem środków UE, przeznaczonych do realizacji polityki spójności i konwergencji. Model ten jest uogólnieniem standardowego modelu wzrostu Solowa–Swana. W artykule omówiono metody wyznaczania wartości zmiennych modeli wzrostu w stacjonarnych stanach równowagi. Przeprowadzono analizę nierówności regionalnych w Polsce w ujęciu retrospektywnym w latach 2004–2006 oraz w ujęciu prospektywnym na podstawie modeli wzrostu gospodarki Polski oraz gospodarek województw. Przedstawiono wnioski dotyczące skutków realizacji programu spójności i konwergencji w Polsce oraz postulaty na temat zasad konstrukcji nowych regionalnych modeli wzrostu jako instrumentów opisu i analizy nierówności regionalnych.
Celem artykułu jest przedstawienie roli rządu federalnego jako jednego z aktorów uczestniczących w polityce rozwoju miast amerykańskich w latach 1965–2012. Paradoks implementacji, rozumiany jako ograniczenie możliwości osiągania celów polityk krajowych w związku z poszerzeniem kompetencji ich potencjalnych oponentów oraz zmieniające się poglądy kolejnych prezydentów na federalizm zostały uznane za kluczowe w wyjaśnianiu tytułowego zagadnienia. Posłużono się kategoriami: federalizmu, orientacji i instrumentów rozwoju oraz nakładów finansowych na rozwój. Orientacja i instrumenty rozwoju zostały przedstawione na podstawie wybranych programów federalnych adresowanych do miast, nakłady zaś – na podstawie budżetów federalnych. Ramy teoretyczne pracy stanowią trzy generacje teorii implementacji polityk publicznych. W konkluzji autorka wskazuje na wycofywanie się rządu federalnego i rosnące znaczenie władz stanowych w polityce rozwoju miast.
