Na naszej stronie korzystamy z cookies (ciasteczek) umożliwiających zapisywanie informacji na urządzeniu użytkownika. Zapoznaj się z naszą polityką prywatności oraz opisem jak zablokować cookies. Kontynuując przeglądanie naszej strony wyrażasz zgodę na pozostawianie cookies zgodnie z Twoimi bieżącymi ustawieniami przeglądarki.

Zezwalaj
Wprowadź minimum 3 znaki

Archiwum

Numer:

2(68)/2017

Mikołaj Herbst, Anna Kaliszewska
Zabory a edukacja. Początki szkolnictwa na terytorium Polski w kontekście współczesnego zróżnicowania osiągnięć szkolnych
Współczesne analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów w różnych regionach Polski prowadzą do wniosku, że zróżnicowanie terytorialne wyników egzaminów jest po części następstwem odmienności kulturowych i nie da się w pełni wyjaśnić nierównymi nakładami na szkolnictwo ani reprodukcją kapitału ludzkiego między pokoleniami. Celem niniejszego artykułu jest lepsze zrozumienie tego zjawiska dzięki analizie instytucjonalnych aspektów systemu oświaty na ziemiach polskich w okresie jego formowania się w ramach trzech państw zaborczych. Z zawartych w nim rozważań wynika, że zasadnicza różnica między edukacją w Galicji, Kongresówce i zaborze pruskim odnosi się do stopnia społecznej akceptacji szkoły, statusu nauczyciela i roli edukacji jako dźwigni społecznego awansu. Zwrócono także uwagę na dwoiste traktowanie edukacji: w kategoriach nabywania praktycznych umiejętności albo formowania osobowości. Pod tym względem występowała wyraźna różnica między Galicją, gdzie program szkolny oferował przede wszystkim wychowanie humanistyczne, a pozostałymi zaborami, zwłaszcza pruskim, gdzie ściślejsze były związki między edukacją a gospodarką.
The partitions and education. The beginnings of education establishments on the Polish territory in the context of today’s differentiation of academic achievement
Many authors claim that regional differences in average student achievements in Poland are partly determined by the cultural factors and cannot be fully explained by uneven spending on education or by reproduction of human capital between generations. The aim of this article is to better understand this phenomenon by studying the institutional aspects of Poland’s education system during its formation back in the 19th century, when Poland remained partitioned between the three empires: Prussian, Russian, and Austrian. It turns out that one fundamental difference between the early education system under the Austrian, Russian, and Prussian rule may concern the degree of social acceptance of the school, teacher status, and the role of education as a lever of social advancement. Another important factor is the perception of educational goals either in terms of acquisition of practical skills, or of personal formation. In this respect, there was a clear difference between Galicia (Austrian partition), where the curriculum was focused on the humanities, and other partitions (particularly Prussia), where schools were more linked to the economy.
Afiliacja:
Mikołaj Herbst: Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG), ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, oraz Instytut Badań Edukacyjnych; mherbst@uw.edu.pl
Anna Kaliszewska: Uniwersytet Warszawski, Instytut Historyczny, Zakład Historii Nowożytnej, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa; anikaliszewska@gmail.com
Adam Gendźwiłł
Zdecentralizowana adaptacja? Opinie władz lokalnych o zmianach klimatu i lokalnej polityce adaptacji do zmian klimatycznych
Artykuł przedstawia opinie polskich władz lokalnych (liderów politycznych i przedstawicieli administracji lokalnej) na temat zmian klimatu i adaptacji do nich. Autor omawia kontekst instytucjonalny, w którym pojawia się w Polsce nowe pole polityki publicznej i powstają pierwsze lokalne strategie adaptacji. Analizy empiryczne, bazujące na sondażu samorządów lokalnych, pokazują, że władze lokalne pozostają sceptyczne w kwestii wpływu człowieka na zmiany klimatyczne – 32% badanych uznaje istniejące dowody za przekonujące. Ujawniają one również, że istnieje związek między opiniami władz lokalnych na temat zmian klimatu a rozmiarem gminy, a także doświadczeniami z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi w przeszłości. Wyniki sugerują, że lokalne polityki adaptacji mają większe szanse powodzenia w gminach z administracją wyspecjalizowaną w sprawach środowiskowych.
Decentralized adaptation? Opinions of local authorities on climate change and local adaptation policies
The article presents an overview of opinions on climate change and the ways of adapting to it held by representatives of Polish local authorities (political leaders and local administration representatives) in a recently conducted survey. The author briefly describes the institutional context in which the new field of local policy has emerged and local adaptation strategies are established. The empirical analyses, based on survey data, demonstrate that local authorities in many municipalities remain relatively sceptical about the human impact on climate change: 32% feel convinced by the existing evidence. The analyses also demonstrate that there is a relationship between attitudes of local authorities towards climate change and the population size of the municipalities, as well as its previous exposure to extreme weather events. The results suggest that local adaptation policies have more chance of being developed in municipalities with specialized environmental administration.
Afiliacja:
Adam Gendźwiłł: Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Rozwoju i Polityki Lokalnej, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa; a.gendzwill@uw.edu.pl
Bartłomiej Kołsut, Przemysław Ciesiółka, Robert Kudłak
Działania rewitalizacyjne w miastach województwa wielkopolskiego w latach 1999–2015 oraz ich efekty
Celem artykułu jest identyfikacja i analiza działań rewitalizacyjnych podjętych w miastach województwa wielkopolskiego w latach 1999–2015 oraz ich bezpośrednich i pośrednich efektów. W ramach realizacji tego celu przeanalizowane zostały lokalne programy rewitalizacji oraz dokumenty strategiczne badanych miast, przeprowadzono badanie ankietowe wśród działaczy samorządów lokalnych oraz wywiady pogłębione z innymi aktorami procesu rewitalizacji. W świetle tego badania można stwierdzić, że działania rewitalizacyjne podejmowane w miastach województwa wielkopolskiego nie są zintegrowane, tzn. nie mają charakteru kompleksowego i komplementarnego (nie uzupełniają się nawzajem tematycznie na danym obszarze). Projekty infrastrukturalne dominują nad społecznymi i gospodarczymi. Społeczne i gospodarcze efekty działań rewitalizacyjnych są niemal nieznane. Znacznie lepiej widoczne są efekty techniczno-budowlane. Przeprowadzone badanie pozwoliło również zidentyfikować pewne nieoczekiwane, zarówno pozytywne, jak i negatywne, efekty rewitalizacji, takie jak wzrost zaangażowania lokalnych stowarzyszeń, właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców w działania rewitalizacyjne oraz problem działań spekulacyjnych na terenach rewitalizowanych.
Urban regeneration actions in the cities of the Wielkopolska Voivodeship in the 1999–2015 period and their consequences
The article attempts to identify and analyze the actions undertaken in the cities of the Wielkopolska Voivodeship in the area of urban renewal in the 1999–2005 period as well as the direct and indirect effects of these actions. In order to reach this objective, we analyze the local renewal programmes as well as other strategic documents launched in the investigated cities. In addition, we employ the survey technique and conduct numerous in-depth interviews with the local actors of the renewal process in order to get better insights into the economic, societal and spatial context of the renewal process. As a result, we show that the actions undertaken by the cities of the Wielkopolska Voivodeship in the realm of urban renewal are hardly integrated (they are not comprehensive and do not complement each other in a given area) and dominated by infrastructural investments. In contrast, the economic and social projects remain rare and their consequences ambiguous. We also identify some unexpected, positive as well as negative, consequences of the renewal process, such as increasing engagement of local property owners, entrepreneurs and associations in the renewal actions as well as the problem of profiteering on the renewed areas.
Afiliacja:
Bartłomiej Kołsut: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, ul. Bogumiła Krygowskiego 10, 61-680 Poznań; bartkol@amu.edu.pl
Przemysław Ciesiółka: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, ul. Bogumiła Krygowskiego 10, 61-680 Poznań; przemko@amu.edu.pl
Robert Kudłak: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, ul. Bogumiła Krygowskiego 10, 61-680 Poznań; rkudlak@amu.edu.pl
Tatiana Majcherkiewicz
Kariery polityków regionalnych i nowe ścieżki karier w ujęciu teorii rządzenia wielopoziomowego
Przebieg karier współczesnych polityków coraz częściej odchodzi od klasycznego – hierarchicznego ich modelu. Z odwołaniem się do dorobku teoretyczno-empirycznego, dynamicznie rozwijającego się od początku XXI w. nurtu rządzenia wielopoziomowego, przedstawione zostaną kariery polityków regionalnych i nowe ścieżki karier. W badaniach tego nurtu centralne miejsce zajmują studia nad karierami polityków regionalnych, co wynika z ich profesjonalizacji, przede wszystkim jednak wskazuje się na ewolucję struktur współczesnych państw związaną z procesami regionalizacji i integracji europejskiej. W nawiązaniu do dorobku teoretycznego tego nurtu, przedstawiona zostanie koncepcja Jensa Borcherta, podejmująca próbę syntezy uwarunkowań instytucjonalnych współczesnych karier. Artykuł zakończą przegląd badań i wypracowane przez rządzenie wielopoziomowe typologie ścieżek karier.
Careers of regional politicians and new career paths according to the multilevel government approach
Career paths of modern politicians have increasingly become diversified and drifter away from the classical hierarchical career pattern. The article addresses new theoretical concepts and empirical studies, which have been developed since the beginning of the 21st century by the multilevel government school (MLG) in relation to the careers of regional politicians and new career paths in general. As being a regional politician has become a profession, the investigation of the MLG school focuses on the political careers of such politicians, and most of all reflects the transformation of modern states as a result of regionalization and development of supranational European institutions. As a central theoretical contribution of the MLG school, Bochert’s “Conceptual Approach to Political Careers in Multilevel Systems” is discussed as the most comprehensive and advanced model of addressing the impact of the institutional setting on Carter opportunities. The final part of the article presents an overview of MLG research, which has led to a recognition of new types of political careers.
Afiliacja:
Tatiana Majcherkiewicz: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Instytut Filozofii i Socjologii, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków; tmajcherkiewicz@gmail.com
Paweł Felis, Henryk Rosłaniec
Zróżnicowanie fiskalnych skutków polityki podatkowej gmin w Polsce w zakresie podatku od środków transportowych
W artykule uwaga skoncentrowana została na podatku od środków transportowych, interesującym nie tyle ze względu na jego wydajność, ile dużą mobilność bazy podatkowej. Celem było rozpoznanie zróżnicowania fiskalnych skutków decyzji z zakresu władztwa podatkowego gmin z punktu widzenia takich kryteriów, jak typ gminy i kategoria podatnika. Pogłębione badania, do których wykorzystano analizę korelacyjną, klasyczny test niezależności Pearsona i korelację rho Spearmana, umożliwiły pozytywne zweryfikowanie hipotez. Otóż polityka podatkowa gmin wpływała na wysokość dochodów z tego podatku, ale jej skutki były w poszczególnych jednostkach w okresie bieżącym i późniejszych zróżnicowane. Ponadto władztwo podatkowe gmin w przypadku podatku od środków transportowych dotyczyło w szczególności obniżenia górnych stawek podatkowych. Dla gmin, w których zależności były najbardziej widoczne, zaprezentowano również modele ekonometryczne ilustrujące skutki polityki podatkowej w stosunku do niektórych kategorii podatników podatku od środków transportowych.
The differences in fiscal results of municipal tax policies concerning vehicle tax
The article concentrates on vehicle tax, which is interesting not only due to its efficiency, but also high mobility of the tax base. The study aims to examine the correlation between fiscal results and municipal policies, from the perspective of such criteria as the type of municipality and taxpayer category. The study is based on correlation analysis, in which Pearson’s independence test and Spearman’s rho coefficient are used. The results confirm that the tested correlations do exist. Municipal tax policy influences tax revenues of the studied tax, though the results in each unit are different between the current and later periods. Moreover, in the case of vehicle tax, municipal authorities’ main action was to lower the upper tax rates. For municipalities in which these relations were the most visible, econometric models were built. These illustrate the effects of tax policy in relation to certain taxpayer categories.
Afiliacja:
Paweł Felis: Szkoła Główna Handlowa, Instytut Finansów, al. Niepodległości 162, 02-554 Warszawa; pfelis@sgh.waw.pl
Henryk Rosłaniec: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie, Katedra Metod Ilościowych, ul. Pawia 55, 01-030 Warszawa; hroslaniec@gmail.com
Robert Kudłak, Wojciech Kisiała, Jędrzej Gadziński, Wojciech Dyba, Bartłomiej Kołsut, Tadeusz Stryjakiewicz
Społeczno-ekonomiczne i przestrzenne uwarunkowania popytu na nowe samochody w Polsce
Celem artykułu jest identyfikacja oraz analiza przestrzennego zróżnicowania uwarunkowań społeczno-ekonomicznych kształtujących popyt na rynku samochodowym wśród klientów indywidualnych. W postępowaniu badawczym zmierzającym do realizacji założonego celu wykorzystano metody i modele ekonometrii przestrzennej. Zakresem przestrzennym objęto Polskę w układzie powiatów, a zakres czasowy wyznaczają lata 2010–2015. Wyniki badania dowiodły, że do pozacenowych czynników kształtujących popyt na nowe samochody w Polsce należy zaliczyć przede wszystkim poziom zamożności potencjalnych konsumentów. Uzupełniającą rolę odgrywały: sytuacja demograficzna, poziom rozwoju lokalnego oraz poziom zaspokojenia potrzeb motoryzacyjnych. Pogłębiona analiza w postaci geograficznie ważonej regresji (GWR) wykazała, że zidentyfikowane uwarunkowania wykazują zmienność przestrzenną, co może uzasadniać duże zróżnicowanie poziomu motoryzacji w Polsce.
Socio-economic and spatial determinants of the demand for new cars in Poland
The article seeks to identify socio-economic conditions that affect the demand of individual consumers for cars and to analyze spatial differences in these conditions. To achieve this objective, econometric modelling is conducted. The analysis was conducted in all poviats in Poland and covered the years 2010-2015. The findings show that the demand for new cars is stimulated by incomes of potential consumers and by a net in-migration, while the level of unemployment together with prices of complementary goods (especially petrol prices) negatively affect the demand for cars. Moreover, geographically weighted regression shows that the identified conditions differ across the country, which may explain the noticeable differences in the level of motorization between poviats.
Afiliacja:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, ul. Bogumiła Krygowskiego 10, 61-680 Poznań / Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Katedra Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej, Aleja Niepodległości 10, 61-875 Poznań (Kisiała) rkudlak@amu.edu.pl; jedgad@amu.edu.pl; wojciech.dyba@amu.edu.pl; bartkol@amu.edu.pl; tadek@amu.edu.pl / wojciech.kisiala@ue.poznan.pl
Roman Szul
Halina Powęska, Handel przygraniczny w warunkach zmian przenikalności granicy (recenzja)
Afiliacja:
Roman Szul: Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG), ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Wraszawa