Due to employment opportunities and service access, suburban lifestyles often involve strong functional relationships with the city. However, as a new living environment, the suburban area serves more than mere housing purposes, instead emerging as an arena for different kinds of leisure activities that positively influence health and well-being. With an awareness of the influence of suburban design on health and well-being, this study aimed to utilise a place-based approach to investigate the characteristics of necessary and optional activity points for suburban residents. To do so, we used Gehl’s categories for necessary and optional activities and data from the Public Participatory Geographic Information System (PPGIS). We employed the concept of activity spaces to describe individuals’ spatial behaviour for necessary and optional activities and characterise them. This study demonstrated that the relationship between suburban dwellers and the city is more highly reflected in necessary than optional activities. Suburban areas provide an environment for optional activities that mainly occur within settlement areas, agriculture, forest, and protected areas. Finally, the study concludes that the use of landscapes with high cultural and natural value for optional activities could be improved.
O przewadze konkurencyjnej regionu, poza posiadanymi zasobami naturalnymi, w dużym stopniu mogą zadecydować jakość i kompetencje władz lokalnych i regionalnych. Aby w pełni wykorzystać potencjał regionu, niezbędne jest ich zaangażowanie i aktywność m.in. w zakresie prowadzenia prawidłowej polityki informacyjnej. Znajduje to swoje potwierdzenie w badaniach ogólnopolskich, w których 67% ankietowanych uznało, iż stworzenie systemu informacyjnego pozwalającego na podejmowanie szybkich i trafnych decyzji jest czynnikiem decydującym o skuteczności zarządzania firmą. Warto zatem zastanowić się, jak przedsiębiorstwa województwa zachodniopomorskiego postrzegają rolę i działalność władz lokalnych na tym polu. Samorządy bowiem odgrywają szczególną rolę wśród dostawców informacji gospodarczych, należąc do grupy takich podmiotów, które w ramach istniejącego układu prawnego i administracyjnego powinny aktywnie kształtować warunki rozwoju działających na ich terenie firm. Niniejszy artykuł przedstawia wyniki badań dotyczące oceny polityki informacyjnej prowadzonej przez samorządy terytorialne województwa zachodniopomorskiego.
Dziedzictwo kulturowe jest obecnie często uwzględniane jako zasób rozwojowy w strategiach rozwoju, programach ochrony zabytków i rewitalizacji zarówno ze względów obligatoryjnych, jak dzięki świadomym decyzjom ekspertów i władz publicznych różnego szczebla. Celem artykułu jest pokazanie, iż wiele różnych podmiotów jest interesariuszami zachowania i wykorzystania tego bardzo sfragmentaryzowanego zasobu. Innymi słowy, istnieją różnorodne segmenty rynku dziedzictwa i należy zauważyć wielość podmiotów sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego na nim działających. Prawidłowe rozpoznanie oraz wzięcie pod uwagę ich oczekiwań i celów jest niezbędne, by uniknąć konfliktów, jakie rodzi współczesne wykorzystanie dziedzictwa (a przynajmniej osłabić ich siłę), a tym samym bardziej efektywnie nim zarządzać.
Zagadnienie równoważenia rozwoju lokalnego wiąże się z wieloma problemami, do których należy m.in. gospodarowanie przestrzenią. Przestrzeń bowiem powinna być traktowana jako jeden z ważniejszych zasobów środowiskowych, a przy tym o charakterze nieodnawialnym. Gospodarowanie przestrzenią warunkowane jest wieloma czynnikami, w tym regulacjami prawnymi oraz aktualnym kształtem paradygmatu urbanistycznego. W związku z wprowadzeniem koncepcji zrównoważonego rozwoju paradygmat ten ulega ewolucji. Jako istotne jego elementy pojawiają się tendencje do ograniczenia rozwoju przestrzennego miasta oraz rewitalizacja istniejących, często zdegradowanych zasobów. Można przy tym mówić o całym szeregu zagadnień wiążących się z problemem rewitalizacji urbanistycznej. Jednocześnie należy uznać, iż rozwój miasta "do wewnątrz" a więc z wykorzystaniem zdegradowanych struktur miejskich stanowić winien alternatywę dla procesu postępującej suburbanizacji i sukcesywnego wkraczania zabudowy na tereny do tej pory niezurbanizowane.
Celem artykułu jest analiza korzyści, jakie zapewniają poszczególne kategorie wiedzy w procesie jej przekształcania. Badanie złożonych aspektów przekazywania skodyfikowanej wiedzy w procesie dialogu poszczególnych podmiotów prowadzi do koncepcji wiedzy sensu complicite. Kategoria ta uwzględnia mnogość instytucji pośrednich, jakie biorą udział w rzeczywistych procesach wymiany wiedzy, polegających na przekształcaniu wiedzy surowej, sensu implicite, w konkretne innowacje zawierające nową wiedzę i mające określoną wartość rynkową.
W ciągu ostatnich kilku lat sektor finansowy w Polsce rozwijał się bardzo dynamicznie. Zjawisko to znalazło swoje odzwierciedlenie także w wymiarze przestrzennym – w miastach placówki bankowe wypierają z dotychczasowych lokalizacji inne rodzaje działalności. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza przestrzennego rozmieszczenia placówek bankowych w Warszawie. Na podstawie badań własnych autorka podjęła próbę określenia głównych cech struktury przestrzennej usług bankowych w stolicy na początku 2009 r., opierając się na koncepcji M. Proudfoot`a dotyczącej hierarchii ośrodków usługowych w obrębie organizmu miejskiego. Zwrócono także uwagę na te cechy zjawiska, które związane są ze specyficznym charakterem usług bankowych.
Niniejszy artykuł ma stanowić krótki przegląd strategii rozwoju polskich województw pod kątem umiejscowienia w nich roli kultury i zdefiniowania jej jako czynnika rozwoju regionalnego. Zostały ze sobą porównane strategie generacji starej (obowiązujące do 2005/2006 r.) i nowej (przygotowane na okres programowania 2007–2013). Rola regionów w rozwoju kultury jest niebagatelna, gdyż w wyniku reformy administracyjnej w 1998 r. prowadzenie polityki kulturalnej stało się domeną jednostek samorządów terytorialnych. Przegląd ten poprzedzono omówieniem komponentów polityki kulturalnej: 1) przemysłów kultury jako sektora kreacji kultury i wytwarzania produktów kulturowych, 2) instytucji kultury, 3) dziedzictwa kulturowego jako swoistej bazy zasobów do wykorzystania w procesie kreacji kulturowej oraz promocji za pośrednictwem sieci instytucji kultury. Przy analizie każdego komponentu zamieszczono również skrótowy przegląd spostrzeżeń i poglądów na jego temat, obecnych w piśmiennictwie przedmiotu autorstwa badaczy z kręgu instytucji kultury i z ośrodków akademickich zajmujących się kulturą. Zaproponowano również własny pomysł na opis elementów polityki kulturalnej. Efektem tego jest zestawienie sposobu postrzegania kultury w dostępnym piśmiennictwie z kierunkami działań i filozofią jej rozwoju w województwach. W konsekwencji ocenie została poddana przydatność powszechnie dostępnej, przekrojowej literatury na temat kultury w Polsce dla budowania filozofii rozwoju kultury w regionach.
Gospodarka turystyczna to dynamicznie rozwijający się sektor, zdolny do wchłonięcia znacznych i zróżnicowanych zasobów ludzkich, także na obszarach słabo rozwiniętych. Szanse jego rozwoju zależą nie tylko od zasobów naturalnych i kulturowych, lecz także od niezbędnej infrastruktury i odpowiedniej polityki rozwoju. Polskie zasoby naturalne były dotychczas na ogół przeceniane, kulturowe zaś nie w pełni wykorzystywane. Większa część polskiego terytorium nie dysponuje zasobami pozwalającymi na rozwój turystyki jedynie w oparciu o nie, co oznacza, że tereny te zależne są od zdolności do wykreowania produktów turystycznych i włączenia się we wspólne projekty z ośrodkami w nie zasobniejszymi. Działania państwa winny się koncentrować na obszarach już aktywnych turystycznie, wzmacniając ich pozycję konkurencyjną i wspierając tworzenie sieci współpracy (dyfuzję na pozostałe tereny).
Artykuł przedstawia próbę identyfikacji miast zagrożonych degradacją społeczno-gospodarczą w Polsce. Na przykładzie 10 wybranych miast wskazuje różne przyczyny problemów oraz mocne i słabe strony tych układów lokalnych. Na tym tle autorzy ukazują i oceniają działania podejmowane przez władze miast, konfrontując je z pozytywnym przykładem transformacji systemowej w wymiarze lokalnym, za który można uznać Biłgoraj.
Celem artykułu jest analiza politologiczna tworzonych obecnie Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej (EUWT) na pograniczu polsko-słowackim. Na wstępie wyjaśniona została istota i podstawy prawne nowego instrumentu prawnego Unii Europejskiej. Przedstawiono również genezę i specyfikę EUWT w Europie. W zasadniczej części tekstu poddane analizie zostały tworzone obecnie dwa polsko-słowackie EUWT: Tatry i TRITIA. Szczegółowo omówiono ich dokumenty założycielskie, organizację wewnętrzną, planowany zakres działalności. Tekst uzupełniono analizą porównawczą EUWT z dotychczas działającymi euroregionami. W podsumowaniu znalazły się wnioski i rekomendacje dotyczącej dalszej formalizacji polsko-słowackiej współpracy transgranicznej.
Artykuł dotyczy istotnego problemu podnoszenia konkurencyjności regionów przy wykorzystaniu instrumentu międzynarodowej współpracy. Na przykładzie projektów INTERREG realizowanych przez różnych partnerów w dziedzinie logistyki omówiono działania mające na celu wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw i regionów. Pierwszy projekt – ECO4LOG – realizowany jest w ramach programu współpracy międzyregionalnej INTERREG III C i promuje wykorzystanie infrastruktury intermodalnej zlokalizowanej w korytarzu transportowym przebiegającym wzdłuż granicy Polski i Niemiec i dalej na południe poprzez Austrię, Węgry i Słowenię aż do Morza Adriatyckiego. Przedsięwzięcie ma na celu poprawę współpracy międzyregionalnej w zakresie transportu dóbr pomiędzy podmiotami zainteresowanymi tą współpracą, także z uwzględnieniem administracji publicznej. Innym jego celem jest wzrost efektywności wykorzystania istniejącej sieci transportowej poprzez usprawnienie przepływu informacji. Drugi z projektów – o akronimie CORELOG – realizowany w ramach INTERREG III B CADSES, ma na celu rozwój rozwiązań logistycznych korzystnych dla przedsiębiorstw, operatorów logistycznych oraz danego regionu – propagowanie koordynacji działań różnych podmiotów prywatnych i publicznych oraz studia wykonalności wypracowanych modeli współpracy. Analiza najistotniejszych czynników mających wpływ na realizowane strategie zarządzania łańcuchem dostaw oraz ocena działań podejmowanych przez jednostki administracyjne (na poziomie narodowym, regionalnym i lokalnym) wpływających na rozwój transportu poprzedzi fazę wdrożeniową, polegającą na przeprowadzeniu akcji pilotażowych realizujących założenia skoordynowanej logistyki regionalnej.
Celem artykułu jest przedstawienie ram teoretycznych (definicja, funkcje, typologie) i praktyki ewaluacji w Unii Europejskiej. Analiza praktyki europejskiej przebiega na trzech poziomach: ewaluacji wykorzystywanej przez administracje krajowe do krajowych programów, ewaluacji na poziomie instytucji europejskich (głównie Komisji Europejskiej) i wreszcie ewaluacji programów europejskich na poziomie krajowym. Akcent został postawiony na politykę regionalną Unii Europejskiej. Autor konkluduje, że mimo swoistego boomu ewaluacyjnego, który nastąpił w UE głównie za sprawą wymogów polityki regionalnej, rzeczywisty wpływ ewaluacji na zarządzanie jest wciąż niedostatecznie oszacowany. Istnieje znacząca luka między praktycznym wykorzystaniem ewaluacji (liczbą i skalą prowadzonych ewaluacji) a europejską teorią oraz badaniami empirycznymi, które określałyby efektywność ewaluacji i jej wpływ na zarządzanie rozbudowanymi programami Unii Europejskiej.
Celem artykułu jest stworzenie podwalin pod spójną koncepcję teoretyczną struktur klastrowych, spełniającą wysokie wymagania stale zmieniającego się pola nauk społecznych. Koncepcja taka winna dawać możliwość dokonywania porównań między klastrami różnych branż oraz będących na różnym etapie rozwoju. Do skonstruowania takiej teorii wykorzystano zmodyfikowaną i uzupełnioną koncepcję kapitałów Pierre’a Bourdieu, kładącą duży nacisk nie tylko na stricte ekonomiczne źródła oddziaływań w klastrze, lecz także na człowieka i jego działania, w największym stopniu wpływające na efektywne funkcjonowanie struktury klastrowej.
Euroregion "Bałtyk" po 7 latach działalności jest ciągle rozwijającą się strukturą, która realizuje wyznaczone w statucie priorytety, jak też stawia sobie nowe cele. Celom tym służyć ma odpowiednia polityka informacyjna dotycząca np. propagowania działalności euroregionu przez uczestniczenie w konferencjach, seminariach, wykładach dotyczących wszystkich aspektów współpracy transgranicznej w ramach euroregionu "Bałtyk" organizowanie takich konferencji i seminariów oraz imprez sportowych i kulturalnych dla dzieci i młodzieży. Mimo to w chwili obecnej euroregion nie jest powszechnie rozpoznawalny, co może świadczyć o braku odpowiednio szerokiej polityki promującej realizowane przezeń zadania - jednej strony i braku aktywnego uczestnictwa społeczeństwa w życiu polityczno-gospodarczym w swoim miejscu zamieszkania - z drugiej strony. W pracy omówiono kwestie dotyczące działalności public relations, a w szczególności ich roli w kreowaniu wizerunku instytucji. Jest to istotne ze względu na to, że dana organizacja czy instytucja łatwiej osiąga założone cele i wyznaczone priorytety, jeżeli ma społeczne poparcie i zrozumienie. W przeprowadzonych badaniach empirycznych zwrócono uwagę na poziom wiedzy mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego na temat idei współpracy transgranicznej i euroregionu "Bałtyk" w tym również na jakość informacji przekazywanej w tym zakresie społeczności lokalnej za pośrednictwem mediów.
W pracy zastosowano rozmyty proces hierarchiczny do oceny ważności celów i zadań strategicznych w gminie wiejskiej Babiak. Procedura polega na budowie hierarchicznego schematu decyzyjnego składającego się z celu głównego, celów podrzędnych i zadań strategicznych oraz wykorzystaniu opinii ekspertów (radnych) na temat stanu i możliwości rozwojowych gminy. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono, że najważniejsze dla rozwoju gminy są zadania związane z rozbudową dróg gminnych, budową sieci kanalizacyjnej, także z rozwojem agroturystyki i turystyki oraz pozyskiwaniem funduszy strukturalnych Unii Europejskiej i środków pozabudżetowych na rozwój gminy.
Stan i perspektywy rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego są skorelowane z kondycją polskich uzdrowisk oraz z przebiegiem procesu prywatyzacji tego sektora. Konieczne reformy gospodarki uzdrowiskowej są wymuszone wzrastającą konkurencją zagranicznych kurortów oraz potrzebą wykorzystania ogromnego potencjału ludzkiego i materialnego (infrastruktura turystyczna, sportowa i rekreacyjna), jaki skupiony jest w polskich uzdrowiskach. Brak ustawy o gminach uzdrowiskowych, liczne ograniczenia rozwoju oraz permanentne niedofinansowanie polskich gmin uzdrowiskowych stanowią zagrożenie dla infrastruktury uzdrowiskowej, lecznictwa uzdrowiskowego i szans rozwoju tej kategorii gmin, szczególnie w aspekcie integracji z Unią Europejską .
Od momentu przystąpienia do Unii Europejskiej w 2004 r. polskie województwa stały się podmiotami wspólnej polityki regionalnej, w ramach której otrzymują na realizację jej podstawowych celów coraz większe środki z unijnego budżetu. Jak pokazało doświadczenie poprzedniego okresu programowania, dla efektywnej absorpcji tychże funduszy oraz zagwarantowania rzeczywistych, pozytywnych efektów ich wykorzystania niezbędny jest odpowiednio konstruowany i sprawnie funkcjonujący system instytucjonalny. Na system ten składają się z jednej strony procedury dotyczące programowania, zarządzania, finansowania, kontroli itp., z drugiej – faktyczne działanie wszystkich zaangażowanych podmiotów. Artykuł zawiera główne wnioski z badań prowadzonych w 2008 roku. Celem badań była analiza doświadczeń wdrażania funduszy strukturalnych przeznaczonych dla regionów w latach 2004–2006, w tym w szczególności identyfikacja głównych porażek, oraz poznanie zakresu wykorzystania związanych z nimi doświadczeń przy kształtowaniu modelu implementacji funduszy w kolejnej perspektywie budżetowej 2007–2013. Przedstawione zostały także procedury tworzenia szesnastu Regionalnych Programów Operacyjnych oraz priorytety przyjęte w ich ramach przez samorządy
poszczególnych województw.
Polskie władze publiczne uznały na początku lat 90., że wszelkie planowanie jest przejawem systemu socjalistycznego i w ustroju gospodarki rynkowej staje się zbędne. Cechą polskiej przestrzeni na przełomie XX i XXI wieku stał się postępujący chaos zagospodarowania. Dotyczy to także Obszaru Metropolitalnego Warszawy, istniejącego jako obiektywny system powiązań funkcjonalnych, ale nieobecnego w procesach planistycznych i na mapach administracyjnych. Brak spójnej polityki przestrzennej skutkuje dziką urbanizacją terenów podmiejskich, ale także brakiem rozwoju Warszawy w jej administracyjnych granicach. Widoczna centralizacja władzy samorządowej doprowadziła tu do zatorów decyzyjnych i zahamowania inwestycji. Zjawiska te mogą prowadzić do marginalizacji Warszawy jako metropolii europejskiej.
Aby dokonać oceny poziomu rozwoju regionów, konieczna jest obserwacja zmian, jakie zachodzą w polskiej przestrzeni, pod kątem rozwoju zrównoważonego. Te dysproporcje uzależnione są między innymi od przynależności danego obszaru do terenów o określonych funkcjach przyrodniczych, społecznych i gospodarczych. Specjalizacja obszaru wywiera wpływ na kierunek i tempo rozwoju poszczególnych sfer ładu zrównoważonego. Z badań wynika, że regiony, w których znajdują się duże skupiska miejskie, osiągają znacznie wyższe wskaźniki gospodarcze i społeczne, niższe zaś - środowiskowe. Natomiast powiaty o charakterze rolniczym czy turystycznym znacznie lepiej radzą sobie z problemami środowiskowymi. Z tego względu działania na rzecz rozwoju regionu i zmniejszania dysproporcji muszą uwzględniać jego charakter. Przeprowadzona analiza taksonomiczna może stanowić podstawę do dalszych badań.
The article considers the peculiarities of local government reform based on the examples of Ukraine, Poland, and Latvia. It is substantiated that the Ukrainian vector of European integration requires the implementation of the principles of deconcentration, decentralisation, and subsidiarity in the local governance systems. It is indicated that regional disproportions in the development of the territory of Ukraine, the inability to implement the reform on the ground in specific administrative-territorial units, the spread of corruption schemes – all these are the consequences of an ineffective model of local self-government and public administration of regional development, inherited from the Soviet system, which requires fundamental changes. Broad powers for sub-regional units characterise the Polish model of the administrative-territorial structure. However, this model is underpinned by a high level of political activity and community self-awareness. The Latvian experience of decentralisation of power emphasises the basic principle of success: the volunteer approach to the reform’s implementation. In conclusion, it is proved that for the successful implementation of the Ukrainian local self-government reform, the following factors are necessary: firstly, the victory of Ukrainian armed forces against the military aggression of Russia; secondly, the elaboration of a legal framework for the development of local self-government and the support of society; thirdly, qualified personnel capable of continuing the implementation of the local self-government reform.
W artykule zaprezentowano wyniki analiz dotyczących planowania przestrzennego w gminach z końca 2004 roku, udostępnionych dzięki uprzejmości Departamentu Ładu Przestrzennego i Architektury w Ministerstwie Transportu i Budownictwa, a uzyskanych w ankiecie GUS. Omówiono pokrótce najważniejsze wskaźniki obrazujące zaawansowanie prac planistycznych, zwłaszcza opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Przeanalizowano też szeroki zakres czynników, głównie społeczno-ekonomicznych, mogących wpływać na stan planowania przestrzennego. Na podstawie przeprowadzonych badań sformułowano wnioski praktyczne dla polityki regionalnej.
Fundusze Unii Europejskiej stanowią istotne źródło pomocy finansowej na rzecz zwiększania zatrudnienia. Wiele działań dofinansowywanych zarówno z funduszy strukturalnych, jak i inicjatyw wspólnotowych oraz programów wspólnotowych jest skierowanych do gmin, które, jako samodzielny beneficjent lub partner w projekcie, mogą wpływać na polepszenie sytuacji na lokalnym i regionalnym rynku pracy. Jednym z istotnych czynników wpływających na skalę zaangażowania w inicjatywy na rzecz zwiększania zatrudnienia jest sposób postrzegania przez beneficjentów atrakcyjności tych działań. Dlatego też w niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki badań, w których przeanalizowano i oceniono stosunek gmin do przedsięwzięć odnoszących się do rynku pracy, dostępnych w ramach programów UE. Umożliwiło to identyfikację inicjatyw postrzeganych przez gminy jako najbardziej pożądane, w największym stopniu przyczyniające się do zmniejszenia bezrobocia, oraz działań najmniej atrakcyjnych pod tym względem. Uzupełnieniem powyższych badań jest analiza oczekiwań badanych gmin dotyczących utworzenia nowych inicjatyw na rzecz zwiększania zatrudnienia, niedostępnych w ramach obecnych programów. Badania te pozwoliły z kolei na doprecyzowanie oceny, w jakim stopniu obecne inicjatywy odpowiadają potrzebom gmin. Dzięki temu określono, w jakim zakresie brak pożądanych działań stanowi czynnik ograniczający zaangażowanie w realizację aktualnie dostępnych przedsięwzięć w dziedzinie zwiększania zatrudnienia.
Sustainability of municipal finance implies steady revenue generation. Pinpointing their determinants creates the necessary background in their management and policy creation. Great municipal dependence on central government finance remains a serious challenge in the process of fiscal decentralisation. So far, studies have been focusing on the expenditure side, while revenues were treated mostly marginally. A random-effects Generalized Least Squares (GLS) panel regression for the period of 2015–2019 is estimated for targeting revenue determinants of municipalities in North Macedonia. Own and total tax revenues are modelled separately through the impact of capital expenditures, salary expenditures, active transparency index, municipality type, and local government’s ideology. The general results indicate that capital expenditure, municipal transparency, and the level of development are significant determinants of municipal revenues in both estimated models. Using such knowledge on municipal revenue reactions can help governments formulate policies that provide sustainable and effective fiscal decentralisation, lowering the pressure on central governments in developing economies.
Na terenie województwa łódzkiego działają trzy ośrodki wsparcia ekonomii społecznej (stosowany skrót: OWES). Podstawową rolą takich ośrodków ekonomii społecznej są usługi doradztwa dla istniejących podmiotów ekonomii społecznej i szkolenie osób zainteresowanych założeniem przedsiębiorstwa społecznego. Celem artykułu jest przedstawienie działań ośrodków wsparcia ekonomii społecznej ukierunkowanych na wspomaganie przedsiębiorstw społecznych i rozwój ekonomii społecznej w regionie łódzkim. Ewaluacja ich działań i wynikające z tej analizy wnioski mogą mieć znaczenie praktyczne dla rozwoju ekonomii społecznej. Materiał badawczy opiera się na badaniach desk research projektów: „OWES – wsparcie ekonomii społecznej”, „Łódzki Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej”, „Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Centrum KLUCZ”, „OWES – rozwój ekonomii społecznej”, realizowanych w latach 2016–2017, badaniach Regionalnego Centrum Pomocy Społecznej w Łodzi oraz wywiadach CATI przeprowadzonych z koordynatorami ośrodków wsparcia ekonomii społecznej działającymi na terenie województwa łódzkiego.
Aktualizacja z dn. 25.07.2024: Fragmenty niniejszego artykułu w formie dosłownych cytatów bez podania źródła zostały wykorzystane w późniejszym artykule tego samego autora pt. "Realizacja zasady partnerstwa w procesie wdrażania regionalnych programów operacyjnych w Polsce" opublikowanym w numerze 3/2023 "Opinii i Komentarzy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej".
W niniejszym artykule podjęto próbę określenia stopnia realizacji zasady partnerstwa w procesie wdrażania regionalnych programów operacyjnych (RPO) w Polsce w obecnej perspektywie finansowej (2014–2020). Przyjęto założenie, że instytucjonalnym sposobem realizacji zasady partnerstwa jest powołanie i funkcjonowanie komitetów monitorujących (KM). Analizą porównawczą objęto praktyczne aspekty działania komitetów w ramach RPO w trzech województwach: lubuskim, świętokrzyskim i kujawsko-pomorskim. Do celów porównawczych wykorzystano następujące parametry instytucjonalno-organizacyjne: liczba posiedzeń komitetów w perspektywie finansowej 2014–2020, liczba przeprowadzonych procedur głosowania obiegowego, udział partnerów społeczno-gospodarczych w ogólnej liczbie członków KM, poziom frekwencji, poziom aktywności w dyskusjach w trakcie obrad komitetów, liczba grup roboczych w ramach KM, a także liczba spotkań grup roboczych. Hipoteza badawcza przyjęta w niniejszym artykule zakłada, że działania regulacyjne wyrażające się przygotowaniem wytycznych dotyczących stosowania zasady partnerstwa w ramach RPO w perspektywie finansowej 2014–2020 okazały się niewystarczające do tego, by wykształciły się w ramach RPO partnerstwa rozwinięte.
This article examines the potential risks of permanent population loss in Ukraine on account of Russian military actions dating back to 2014, which has hindered the ability of the stronghold territorial communities to recover. It outlines the context of displacement in Ukraine over the past eight years, assesses displaced people’s direct needs and considers both national and local policies to meet them. Finally, it forecasts factors that will impact the reluctance of displaced persons to return to the stronghold territories and details the necessary national and local responses.
Celem artykułu jest analiza strategii podejmowanych przez ruchy miejskie w procesie reprezentacji interesów mieszkańców polskich miast. Siłą ruchów miejskich w pierwszych latach ich funkcjonowania w Polsce była ich oddolność, brak powiązań z systemem, a więc niezależność i możliwość stawiania bezkompromisowych postulatów. Z biegiem czasu podmioty te zaczęły ulegać przekształceniom, ewoluowały też wdrażane przez nie strategie reprezentacji interesów mieszkańców. Zaczynając prace badawcze nad niniejszym tekstem, autorka zakładała, że efektem analiz będzie obserwacja wyraźnego trendu od działań oddolnych do profesjonalizacji. Pogłębiona analiza zagadnienia wykazała jednak, że nie można wskazać jednolitej tendencji w kierunkach rozwoju ruchów miejskich oraz stosowanych przez nie strategiach reprezentacji interesów. Opracowanie powstało na podstawie analizy desk research, jej uzupełnieniem były indywidualne wywiady pogłębione.
Cities are becoming more important actors in the international arena because they have competencies that enable them to conduct foreign activities. This phenomenon is the result of far-reaching processes of globalisation and the pluralisation of actors in international relations. This study presents a map of partnerships between six Croatian and two Slovenian cities and their Chinese and American partners, as well as a description of the thematic areas of such cooperation. Moreover, based on the results of our survey, we indicate similarities and differences in the patterns of cooperation between the cities of the Western Balkans and their foreign partners, referring to the multilevel governance theory.
Podejmowanie decyzji w sytuacji konfliktowej w praktyce polityki publicznej najczęściej kojarzy się z konfliktem interesów. Jedną z częstych form tego konfliktu jest tzw. zjawisko NIMBY, które stało się przedmiotem zainteresowania głównie ze względu na charakterystyczne cechy przestrzenne konfliktów. Bardzo bogatą bazę badań empirycznych dostarczyły polskie nauki geograficzne, co w niniejszym artykule pozwoliło na podjęcie próby analizy konfliktów typu NIMBY również pod kątem różnych interesów zbiorowych. Hipotetycznie, na tej podstawie możliwe byłoby znalezienie nowego podejścia do rozwiązywania tychże konfliktów nie tylko na etapie uczestnictwa interesariuszy, lecz także za sprawą kryteriów merytorycznych. Przy podejmowaniu tych decyzji należy przede wszystkim sprawdzić, czy w grę wchodzą uzasadnione interesy ponadindywidualne (grupowe), gdyż niekiedy uzasadnienie to jest wątpliwe i w rzeczywistości może być tylko interesem jednostki. Różne rodzaje interesów indywidualnych są w sposób uzasadniony kolektywizowane według różnych kryteriów. Jeśli chodzi o interesy uzasadnione, może dojść do konfliktu między pionowo zróżnicowanymi podmiotami tychże. Jednak, nawet w tym przypadku, wyższa pozycja hierarchiczna jednego z podmiotów nie może sama w sobie oznaczać pierwszeństwa dla jego interesu. Podobnie jak w przypadku konfliktu usytuowanego horyzontalnie, decydująca jest treść: interesy o większym stopniu substancjonalności powinny być uprzywilejowane: te z poziomu wartości indywidualnych, takich jak ludzkie życie, zdrowie itp., muszą pozostawać nadrzędne wobec interesów o charakterze ekonomicznym itp., te zaś – wobec zwykłych interesów krótkotrwałych. Jak się okazuje, to właśnie stopień uzasadnionych kolektywizowanych interesów ponadindywidualnych, a nie zwykłe preferowanie tychże tylko na podstawie pozycji ich podmiotów w hierarchii pionowej, jest podstawowym kryterium oceny preferencji w podejmowaniu decyzji w konfliktach interesów publicznych.
Począwszy od połowy pierwszej dekady XXI w., we wszystkich regionach w Polsce miały miejsce protesty mieszkańców przeciwko lokalizacji elektrowni wiatrowych. Działania podejmowane przez grupy antywiatrakowe kierowane były do instytucji na wszystkich szczeblach administracji i argumentowane negatywnym oddziaływaniem wiatraków na zdrowie, wartość nieruchomości i walory krajobrazowe. Celem artykułu jest identyfikacja cech ruchu antywiatrakowego w Polsce w odniesieniu do koncepcji nowych ruchów społecznych. Na podstawie analiz prasy lokalnej, przeglądu literatury i innych źródeł omówiono motywacje, aktywność protestujących w ruchu antywiatrakowym i ich wpływ na kształtowanie wizerunku energetyki wiatrowej w mediach lokalnych. Badania pokazały dwa wymiary tego ruchu w Polsce: lokalny, który obejmował grupy aktywnych mieszkańców dążących do zablokowania lokalizacji konkretnych inwestycji, oraz ponadlokalny, który tworzyły pojedyncze organizacje parasolowe, wspomagane przez polityków partii konserwatywnych, dążące do wprowadzenia ogólnopolskich restrykcyjnych zasad lokalizacji elektrowni wiatrowych oraz krytykujące unijną politykę klimatyczną.
The article reveals topical issues regarding the consequences, possibilities of operation, and the restoration of tourism in the post-war territories of Ukraine in the conditions of military aggression of the Russian Federation. The purpose of the study was to analyse the organisation of tourist activities under the conditions of martial law in Ukraine. The article highlights preliminary data on the losses of the tourism industry in Ukraine as well as analyses and systematises specific examples of damaged natural and cultural-historical heritage on the territory of Ukraine. The peculiarities of the functioning of the subjects of the tourism industry in the conditions of the war in Ukraine are evaluated and the essence of the post-war territories is indicated. Directions for saving tourist activity in the post-war territories of Ukraine as a result of the military actions of the aggressor country are proposed. The proposals indicated in this work will be useful to all Ukrainian communities whose tourism industry has suffered great losses as a result of the military aggression. It will also be useful for representatives of the tourism industry of other countries who want to prevent, if possible, the destructive effects of war.
Artykuł porusza kwestie związane z procesem planowania, wdrażania i rozliczania programów regionalnych ze środków europejskich. Wartość alokacji jest kilkukrotnie przeliczana z euro na złotego i odwrotnie, co oznacza, że na wyczerpanie się puli środków w ramach programu istotny wpływ ma zmienność kursu walutowego. W związku z tym sprawdzono, jakiego rodzaju działania są podejmowane przez instytucje zarządzające (IZ) w celu maksymalnego wykorzystania środków europejskich w perspektywie finansowej 2014–2020. Celem artykułu była identyfikacja działań instytucji zarządzających programami regionalnymi w aspekcie zmian alokacji środków europejskich determinowanych kursem walutowym. Aby tego dokonać, przeprowadzono badania ankietowe wśród 16 IZ w Polsce. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że wszystkie IZ zauważyły ryzyko niepełnego wykorzystania alokacji, w związku z czym podejmowały różnego rodzaju działania służące pełnej kontraktacji środków.
W perspektywie paradygmatu kulturalistycznego socjologii miasta z wykorzystaniem teorii przestrzeni publicznej artykuł prezentuje sposoby użytkowania przestrzeni publicznych w trzech miastach: Jastrzębiu Zdroju, Tychach i Żorach. W miastach tych wyraźnie widoczne są skutki wytwarzania przestrzeni w Polsce Ludowej: dominacja przestrzeni produkcji, budowa monofunkcyjnych przestrzeni mieszkaniowych oraz zaniedbania w tworzeniu przestrzeni publicznych. Wprawdzie w ostatnich latach niektóre ze struktur ułomnych zostały dopełnione, ale nadal wyzwaniem jest wytworzenie integrującej miejskiej przestrzeni publicznej. Dlatego warto poznać sposoby społecznego użytkowania przestrzeni miast socjalistycznych. Rezultaty badań kwestionariuszowych pokazują, że mieszkańcy doceniają i lubią wielofunkcyjne place i rynki w tych miastach, w których one istnieją. Miejsca te stanowią wielofunkcyjną przestrzeń publiczną. Natomiast w ośrodkach, w których brakuje funkcjonalnych miejskich przestrzeni publicznych, zastępują je nowo powstałe centra handlowe, choć nie pełnią funkcji integracyjnej i nie sprzyjają interakcjom społecznym. We wszystkich miastach istotną rolę dla mieszkańców, szczególnie przy realizacji działań opcjonalnych, odgrywają przestrzenie rekreacyjne.
Działania wobec migracji (wewnętrznych i zagranicznych) stają się obecnie jednym z kluczowych wyzwań dla władz samorządowych w Polsce, zwłaszcza w województwach doświadczających pogłębiających się procesów depopulacji i starzenia się ludności. Celem artykułu jest ukazanie roli i miejsca procesów migracyjnych w świadomości decydentów politycznych, w strategiach rozwoju demograficznego oraz w działaniach podejmowanych na poziomie regionalnym w reakcji na procesy demograficzne. Analizę oparto na przykładzie województw: łódzkiego, opolskiego i zachodniopomorskiego. Zaproponowano model analityczny zakładający stopniowy proces reakcji decydentów na zmiany demograficzne. Badania źródłowe oraz zrealizowane wywiady z osobami odpowiadającymi za regionalną politykę demograficzną potwierdziły świadomość zachodzących procesów ludnościowych i ich konsekwencji, jednocześnie jednak zauważalny jest brak działań stymulujących napływ cudzoziemców. Większe znaczenie mają inicjatywy, których celem jest powstrzymanie mieszkańców przed wyjazdem do innego regionu lub za granicę.
Artykuł stanowi podsumowanie działań prowadzonych w Polsce w latach 2011–2016, które przyczyniły się do delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich (MOF OW) pod kątem realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). W pierwszej części artykułu przedstawiono zasady wdrażania ZIT w Polsce oraz wyniki delimitacji MOF OW zaproponowanej przez władze centralne. W drugiej części skonfrontowano je z efektami prac prowadzonych we wszystkich polskich regionach. Pozwoliło to na dokonanie oceny wzajemnych relacji i wyróżnienie pięciu wariantów prac związanych z delimitacją MOF OW dla potrzeb implementacji ZIT, tj. wariantu ministerialnego, współpracy, strategiczno-planistycznego, eksperckiego i doraźnego.
Wojewódzkie planowanie przestrzenne było w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat przedmiotem licznych prac teoretycznych i regulacji prawnych. W okresie tym władze województwa lubelskiego sporządziły szereg planów zagospodarowania przestrzennego, określanych niekiedy jako plany regionalne. Rozważania teoretyczne często traktowały planowanie przestrzenne (szczególnie regionalne) jako planowanie przyszłej struktury przestrzennej i działań zmierzających do jej osiągnięcia. Natomiast przepisy i praktyka planowania przestrzennego w coraz większym stopniu kształtowały plany wojewódzkie jako dokumenty określające jedynie pożądaną strukturę przestrzeni – przede wszystkim jej funkcje społeczno-ekonomiczne i przyrodnicze. Przyczyną tej rozbieżności był niewątpliwie silny wpływ uwarunkowań ustrojowych i prawnych na praktykę wojewódzkiego planowania przestrzennego.
Celem tego artykułu jest ukazanie instytucjonalnego wymiaru regionalizmu na Warmii i Mazurach. Z regionu po 1945 r. wyemigrowała większość etnicznych Warmiaków i Mazurów, pomimo tego inteligencja rodzimego pochodzenia organizowała instytucje, których działalność można nazwać „starym regionalizmem”. Mimo ograniczeń nakładanych przez peerelowski socjalistyczny nacjonalizm starano się zachować i propagować regionalną kulturę. Przełom roku 1989 przyniósł pojawienie się instytucji, które dążyły do budowania nowej regionalnej kultury i tożsamości. Chodziło o stworzenie syntezy kultur i tożsamości wszystkich grup zamieszkujących Warmię i Mazury. Nowy typ działalności można zasadnie określić mianem „nowego regionalizmu”.
Wykluczenie transportowe stanowi obecnie poważny problem społeczny, zwłaszcza w powiatach Beskidu Niskiego i Bieszczad. Dla lepszego zobrazowania tego zjawiska konieczna jest obserwacja zmian w sieci pozamiejskiego transportu publicznego, szczególnie zaś wyznaczenie obszarów, na których jego jakość uległa znacznemu pogorszeniu. Punkt wyjściowy badania stanowi rok 1990. Wtedy to z jednej strony gospodarka przestawiała się już na nowe wolnorynkowe zasady, z drugiej zaś w przewozach dominowały wciąż jeszcze przedsiębiorstwa PKS. Punkt końcowy badania stanowi początek 2019 r. W artykule przybliża się również tło opisywanych zmian. W ramach podsumowania dyskutuje się konsekwencje zaobserwowanych procesów oraz rekomenduje się, jak część ich negatywnych skutków zneutralizować.
Współczesne miasta dynamicznie się rozwijają, poszukując coraz to nowszych koncepcji zarządzania nimi. Jedną z nich, wdrażaną w Polsce od lat 90. XX w., jest koncepcja marketingowego zarządzania miastem, oparta na wykorzystaniu instrumentów marketingu mix. Władze miast poszukują też nowych źródeł przewagi konkurencyjnej – w efekcie zrodziła się koncepcja zarządzania slow city. Jednocześnie obok konkurencji pojawia się chęć współpracy między miastami, czego wyrazem jest rozwój sieci współpracy miast Citt?slow. Celem badania było zidentyfikowanie instrumentów marketingowych, stosowanych w polskich miastach po ich wstąpieniu do tej sieci. Jako metodę badawczą zastosowano ankietę pocztową, którą rozesłano do 26 polskich miast członkowskich Citt?slow w 2017 r. Zaobserwowano, że największe zmiany zachodzą w strategii produktu, w ramach której miasta są zobowiązane do rozwijania tych subproduktów miejskich, które są niezbędne do ich funkcjonowania zgodnie z filozofią slow city. W ramach promocji szczególną uwagę poświęca się działalności PR, której celem stało się kreowanie wizerunku slow city. Warto też podkreślić, że wzrosła „gościnność” miast i otwartość na kontakty z otoczeniem.
Rewitalizacja rozumiana jako zaplanowany proces ożywiania zdegradowanych obszarów niesie ze sobą trudne wyzwanie osiągnięcia długotrwałych rezultatów przestrzennych, gospodarczych i społecznych. W Polsce towarzyszący temu napływ funduszy europejskich nie tylko daje szerokie możliwości działania rozmaitym podmiotom zaangażowanym w odnowę miast, lecz także wywołuje pytanie o potencjalne dysfunkcje podejmowanych w tym zakresie inwestycji. Celem artykułu jest rozpoznanie niepożądanych skutków projektów zrealizowanych w Krakowie w ramach Lokalnych Programów Rewitalizacji (LPR) w latach 2007–2013. Projekty te m.in. miały sprzyjać rehabilitacji zdegradowanych obszarów mieszkaniowych. Tymczasem pierwsze efekty prowadzonych działań pozwalają stwierdzić, że odnowa miejsc kryzysowych kryje w sobie również pewne pułapki. Wśród nich do najbardziej niekorzystnych należy zaliczyć pułapkę turystyfikacji, uniformizacji, gentryfikacji i polaryzacji społecznej.
W artykule opisano powstanie Metropolii Wielkiego Paryża (Métropole du Grand Paris, MGP), ze szczególnym uwzględnieniem zmian i wyzwań wynikających z realizacji polityki mieszkaniowej na szczeblu metropolitalnym. MGP jest strukturą współpracy międzygminnej z własnym budżetem o szczególnym statusie i obejmuje Paryż, 123 gminy położone w sąsiednich departamentach oraz pięć gmin zewnętrznych. MGP przejmie kompetencje m.in. w zakresie zarządzania rozdzielaniem środków pomocowych wspierających mieszkalnictwo socjalne, modernizacji zabudowy mieszkaniowej, eliminacji budynków o niskiej jakości. Realizacja polityki mieszkaniowej na szczeblu metropolitalnym wiąże się z szeregiem wyzwań dotyczących konsolidacji działań instytucji zajmujących się tworzeniem mieszkań socjalnych, rezerwacji gruntów pod zabudowę socjalną i zwiększenia liczby nowych mieszkań, w tym dążenia do ich równomiernego rozmieszczenia w skali metropolitalnej. Dodatkowo pojawiają się nowe wyzwania, spowodowane zmieniającą się strukturą społeczno-demograficzną gospodarstw domowych, wymagające nowatorskich rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych.
Trójmiasto wraz z obszarem otaczającym, podobnie jak inne duże polskie aglomeracje o aspiracjach metropolitalnych ma duże szanse stać się obszarem metropolitalnym o znaczeniu europejskim. W pewnych koncepcjach jest ono zaliczane do grona metropolii europejskich jako ogniwo strefy dynamicznego rozwoju Regionu Morza Bałtyckiego. Istotnym problemem sprawnego funkcjonowania kształtującej się metropolii południowego Bałtyku jest rozwijająca się współpraca oraz konkurencja pomiędzy współtworzącymi ją miastami i gminami. Brak wspólnego działania stanowi niebezpieczeństwo marnotrawienia wysiłków i efektów w dziedzinie planowania przestrzennego, programowania rozwoju regionalnego i funkcjonowania tak złożonego układu osadniczego, jakim jest metropolia. Wyzwaniem dla Gdańska, Gdyni i Sopotu jest dążenie do integracji, przede wszystkim przez tworzenie zintegrowanej gospodarczo przestrzeni metropolitalnej o największej zdolności konkurowania w globalnej gospodarce.
Wysokie koszty realizacji zadań oświatowych wynikające ze zmniejszającej się liczby uczniów, a także niekorzystne prognozy demograficzne zmuszają władze gmin do podejmowania działań oszczędnościowych, w tym likwidacji szkół. Decyzje te są niepopularne społecznie i wywołują konflikty pomiędzy interesariuszami lokalnej polityki oświatowej. Celem artykułu jest przedstawienie podejmowanych przez władze gmin działań mających ograniczać negatywne skutki konfliktów związanych z likwidacją szkół, mimo że osłabiają one efektywność finansową samego procesu likwidacji. Artykuł powstał na podstawie analizy literatury przedmiotu, a także wyników badań empirycznych prowadzonych przez autorów. Ramy teoretyczne wyznaczają wybrane koncepcje zarządzania konfliktem oraz model polarity management.
Wdrażanie technologii społeczeństwa informacyjnego w gospodarce, poprzez ograniczenie czasu operacji oraz kosztów materiałów i energii, ma służyć wzrostowi produktywności i wydajności. Rośnie popyt na taniejące w ostatnim czasie produkty i urządzenia technologii informacyjnych i komunikacyjnych (TIK) – zainteresowane nimi są zarówno firmy, jak i odbiorcy indywidualni. Stosowanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce sprzyja powstawaniu rozlicznych innowacyjnych przedsięwzięć. Ich wpływ na gospodarkę Polski, obok pozytywnych skutków kulturowych i edukacyjnych, jest analogiczny do znanego i opisywanego w literaturze efektu odbicia, który w rezultacie powoduje zwiększenie wykorzystania zasobów wtórnych nośników energii i zużycia energii elektrycznej.
Celem pracy jest ukazanie wpływu realizacji projektów z budżetu partycypacyjnego (BP) na zagospodarowanie i kształtowanie przestrzeni publicznych w mieście. W pierwszej części artykułu przedstawiono założenia ogólne i modele budżetowania partycypacyjnego, a następnie podstawy prawne oraz zasady wdrażania i finansowanie BP w Polsce. W drugiej części skonfrontowano je z implementacją BP (obywatelskiego i zielonego) w Lublinie w edycjach 2015–2019. Zawarte w trzeciej części szczegółowe analizy edycji 2015–2017 wykazały, że 86% inwestycji zgłoszonych i 87% zwycięskich dotyczyło bezpośrednio działań w przestrzeni publicznej. Ponadto ukazano rozkład przestrzenny i zakres tematyczny tych inwestycji w 27 dzielnicach Lublina w odniesieniu do 10 kategorii wydzielonych przez autorki, a także motywacje i aktywność mieszkańców dzielnic w aplikowaniu o projekty. W czwartej części przedstawiono zmiany w przestrzeniach publicznych Lublina wywołane realizacją projektów z BP, a następnie doświadczenia lubelskie odniesiono do innych miast w Polsce. W podsumowaniu zamieszczono rekomendacje, jak efektywnie wdrażać BP, aby kreować wysokiej jakości przestrzeń publiczną w miastach. Wyróżniono trzy aspekty: 1) organizacyjno-proceduralny, 2) aktywizacji interesariuszy i 3) realizacji inwestycji.
Powiązania społeczno-gospodarcze regionów przygranicznych stanowią przedmiot rozważań wielu autorów w polskiej i zagranicznej literaturze przedmiotu. Przyjmuje się, że są one niezwykle powszechne na pograniczu polsko-niemieckim. Ich szczególne uwarunkowanie stanowi rynek wewnętrzny Unii Europejskiej. Nie znajduje on jednak wyraźnego odzwierciedlenia w rozważaniach prowadzonych nad problematyką regionów przygranicznych na gruncie szeroko rozumianych studiów regionalnych. Celem artykułu jest przedstawienie powiązań społeczno-gospodarczych polskich i niemieckich regionów przygranicznych w świetle ekonomii rynku wewnętrznego UE. Podstawową metodę badawczą wykorzystaną w pracy stanowi analiza literatury przedmiotu z zakresu regionów przygranicznych i współpracy transgranicznej oraz integracji rynkowej.
Badanie dotyczyło procesów reaktywacji pasażerskiego regionalnego ruchu kolejowego w Polsce w latach 2000–2020. Po przeprowadzonej przed 2000 r. redukcji sieci kolejowej zidentyfikowana została faza renesansu przewozów pasażerskich. W badanym okresie odtworzono przewozy na 63 odcinkach linii. Łączna długość reaktywowanych tras wynosiła 1992 km, z tego odcinki zelektryfikowane objęły 549 km sieci. Największe obszary koncentracji działań reaktywacyjnych zidentyfikowano w południowo-wschodniej oraz północnej Polsce. Na większości tras średnia prędkość wynosiła 65 km/h. Oferta przewozowa na 55% linii oparta była na więcej niż sześciu połączeniach dziennie. Rozpoznano również zjawisko niekonsekwencji – na 20 odcinkach spośród 63 tras zawieszony został ponownie ruch pasażerski. Wyznaczyć można trzy typy reaktywowanych tras, z których największy odsetek mają trasy ślepo zakończone. Zidentyfikowane procesy rekonstrukcji układów komunikacyjnych po 2000 r. stanowią kolejną fazę funkcjonowania przewozów kolejowych w Polsce, po ostatnim etapie intensywnego regresu i niedofinansowania.
Artykuł przedstawia problematykę restrukturyzacji starych okręgów przemysłowych w kontekście napływu inwestycji zagranicznych na przykładzie Huty Silesia w Rybniku. Stare okręgi przemysłowe są skomplikowaną materią społeczno-ekonomiczną, a ich restrukturyzacja, będąca wynikiem obiektywnych zjawisk ekonomicznych, jest procesem koniecznym i nieuniknionym. Jednym ze stymulatorów przekształceń , mogącym odegrać istotną rolę w przeobrażeniach, jest kapitał zagraniczny. Artykuł na wstępie przedstawia charakterystykę okręgu rybnickiego, zachodzące w regionie zmiany oraz opisuje sytuację Huty Silesia. Następnie prezentuje efekty funkcjonowania przedsiębiorstw zagranicznych w regionie. Wyniki badań stanowią odpowiedź na pytanie o wpływ kapitału zagranicznego na restrukturyzację starych okręgów przemysłowych.
Ustawa z 11 stycznia 2018 roku o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. 2018 poz. 130) zobligowała wszystkie jednostki samorządu terytorialnego do wprowadzenia obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej oraz uregulowania w uchwale organu stanowiącego podstawowych procedur związanych z przygotowywaniem i składaniem wniosków. W artykule przedmiotem analizy są działania implementacyjne podjęte w miastach na prawach powiatu. Wskazano w nim, że przed wejściem w życie ustawy 55 miast z 66 wprowadziło już tę instytucję i w ich przypadku ustawa doprowadziła do ujednolicenia procedur. Ponadto stwierdzono, że część miast nie dokonała implementacji przed rozpoczęciem VIII kadencji samorządu, a w kilku wystąpiły problemy z implementacją, skutkujące brakiem możliwości wykonania inicjatywy uchwałodawczej przez obywateli. Artykuł przedstawia stan prawny na dzień 31 grudnia 2019 roku.
Celem tekstu jest opisanie materialnych uwarunkowań procesu marginalnej gentryfikacji zachodzącej w specyficznym kontekście starej części dzielnicy Nowa Huta w Krakowie. Nowa Huta planowana jako miasto idealne staje się obecnie interesującym i pożądanym miejscem zamieszkania dla gentryfikujących ją nowych mieszkańców. Tekst koncentruje się na materialnych aspektach przemian gentryfikacyjnych, odwołując się do przestrzeni starej części dzielnicy, w tym lokalnego rynku nieruchomości oraz do działań podejmowanych przez lokatorów-inwestorów.
Since the very beginning of their establishment, municipalities, counties and regions (voivodeships) have been struggling with financial problems. Unfortunately, these problems affect the performance of the tasks assigned to these administrative units, including the standard of provided services and investment activities. Although extensive, the scale of the unsatisfied needs in LGUs varies between individual units, including municipalities. Thus, the positive financial results (the balance at the closure of the fiscal year) achieved by local government units in Poland in the recent years, as well as their future, offer an intriguing topic of research. The purpose of this paper is to identify the causes that: 1) underpin the re-evaluation of the LGU goals (from the implementation of the local government mission to achieving a budget surplus), and 2) allow the positive result of the LGU budget to finance goals other than investment-related ones. In order to achieve this, the study covers and illustrates, using the empirical data from the years 2007-2016, the types of possible LGU budget results, LGU activities that could contribute to the closure to LGU budgets with a positive result, directions of using budget surpluses and the so-called uncommitted funds, as well as local governments’ debt in terms of the intergenerational solidarity concept of its repayment and its perceived optimal structure.
Przedmiotem tego artykułu jest szczególny typ konfliktu społecznego – syndrom NIMBY (Not In My BackYard). Znakomicie zbadany i opisany przez socjologów amerykańskich, w Polsce jeszcze nie znalazł właściwego zainteresowania. Pomimo względnie krótkiej obecności syndromu NIMBY w Polsce jest on z całą pewnością wyrazem organizowania się różnych typów społeczności lokalnych wobec dotykających je procesów. Mimo iż w literaturze przedmiotu jest postrzegany jako zjawisko negatywne, to dzięki przeprowadzonym badaniom można z pewną ostrożnością stwierdzić, że w większości analizowanych konfliktów w regionie łódzkim wpłynęły one na wzrost aktywności lokalnej, wykształciły nowe kanały społecznej komunikacji, wykreowały liderów. Można również powiedzieć, iż syndrom NIMBY ma swoje źródło przede wszystkim w pominięciu czy wręcz odsunięciu społeczności od procedur decyzyjnych, a także w niedostatecznym informowaniu na temat planowanego przedsięwzięcia. Badania wykazały, iż protesty NIMBY charakteryzowały się gwałtownym początkiem, znaczną rozciągłością w czasie i występowaniem nagłych i burzliwych, nierzadko skokowych reakcji społeczności w trakcie trwania konfliktu. Dominującymi formami działań były petycje, listy – czyli forma pisemna oraz działania czynne polegające na blokadach, demonstracjach, demolowaniu sprzętów budowlanych lub już rozpoczętej inwestycji czy manifestacjach. Natomiast najczęstszą formą wygaszania konfliktu był arbitraż, czyli narzucenie decyzji administracyjnej społeczności, co budowało jeszcze większy dystans zarówno do władz lokalnych, jak i inwestora.
Celem artykułu jest zbadanie wpływu zmiany ustawy o samorządzie gminnym (dalej UOSG; Dz.U. 2018 poz. 994) na implementację budżetów obywatelskich (BO) w edycjach 2019 i 2020 w miastach wojewódzkich Polski. Przy użyciu metody desk research przeanalizowano 36 regulaminów BO oraz ponad 3,4 tys. projektów wybranych do realizacji w 10 kategoriach: 1) sport (inwestycyjne i nieinwestycyjne), 2) wypoczynek i rekreacja (inwestycyjne i nieinwestycyjne), 3) budowa lub modernizacja chodników, 4) budowa lub modernizacja ulic, 5) przejścia dla pieszych, 6) parkingi, 7) oświetlenie, 8) rower miejski (infrastruktura rowerowa), 9) modernizacja budynków oraz 10) inne (np. edukacyjne, kulturalne, szkoleniowe). Szczegółowym analizom poddano zakres oddziaływania zmian legislacyjnych na: 1) mechanizm finansowy, 2) zasady i organizację procesu budżetowania, 3) strukturę rodzajową projektów, 4) model budżetowania partycypacyjnego. Aby zweryfikować otrzymane wyniki, dodatkowo przeanalizowano zmiany w regulaminach BO niewynikające z zapisów UOSG. Wykazano, że nowelizacja ustawy wywarła wpływ na implementację BO we wszystkich analizowanych miastach. Zmiany te dotyczyły głównie strony finansowej i formalno-organizacyjnej procesu budżetowania. Do najważniejszych należą: wzrost wielkości dotacji ogólnej (w 15 miastach), modyfikacja podziału puli środków (9), wprowadzenie list poparcia na etapie zgłaszania projektów (7) oraz procedury odwoławczej (9). Wśród działań „pozaustawowych” należy wyróżnić zniesienie limitów wieku w pozostałych 7 miastach. Działania te przyniosły pozytywne efekty w postaci wzrostu frekwencji (15) oraz liczby projektów wybranych do realizacji (12) i ich średniej wartości (13). Z kolei zmiany UOSG w przewadze nie miały wpływu na strukturę rodzajową projektów (w obu edycjach w 10 miastach dominowały „wypoczynek i rekreacja”; do realizacji wybrano łącznie 1149 projektów z tej kategorii). W wyniku wdrożenia zapisów noweli UOSG doszło do ostatecznego ujednolicenia modelu implementacji BO w miastach wojewódzkich Polski. Na koniec wskazano trzy tryby implementacji BO według nowych zasad: finansowy (4), proceduralny (1) i mieszany (13).
Celem artykułu było zidentyfikowanie głównych instrumentów strategii kształtowania wizerunku, stosowanych w miastach polskich. Dlatego wyodrębniono i scharakteryzowano najważniejsze instrumenty budowania pożądanego wizerunku miasta związane z wizualizacją, komunikacją oraz systemem zachowań, w tym działań marketingowych. Instrumenty te powinny ogniskować się wokół najważniejszych atrybutów miasta. Ustalono natomiast, iż miasta eksponują w swoich strategiach zbyt wiele wyróżników tożsamości, przez co ukształtowany wizerunek może stać się mało wyraźny i nieczytelny. Opracowanie oparto na wynikach badań empirycznych, dotyczących problemu budowania pożądanego wizerunku miasta przeprowadzonych w 206 wybranych polskich urzędach miejskich w latach 2003–2005.
W artykule przedstawiono wyniki analizy piętnastu regionalnych strategii innowacji (RSI) przygotowanych przez województwa w latach 2002–2005. Nacisk położono na analizę dokumentów z uwzględnieniem standardów, jakim powinny podlegać. W szczególności badano adekwatność warstwy diagnostycznej i stanowionych celów oraz wstępne działania realizacyjne pod kątem użyteczności dla osiągania celów. Badane strategie są stosunkowo zróżnicowane pod wieloma względami, zarówno jeśli chodzi o metodologię prac, jak i założenia koncepcyjne czy proponowane cele i działania. Główne wnioski akcentują sensowność podjętego przez regiony przedsięwzięcia, zwracając jednak uwagę na potrzebę ich dalszego doskonalenia (zwłaszcza wprowadzenie powszechnie aspektów jakościowych w warstwie diagnostycznej oraz większej spójności metodologicznej) oraz usunięcia podstawowej słabości, jaką jest niemożność uzyskania na podstawie tychże 15 RSI pełnego obrazu innowacyjności kraju. Dlatego kluczową rekomendacją jest – oprócz doskonalenia omawianych strategii – podjęcie pilnych badań ogólnopolskich nad innowacyjnością regionalną, które mogłyby być punktem wyjścia do stworzenia krajowego Systemu Wspierania Innowacji i Transferu Technologii SWIFT, bez niego bowiem wysiłki województw nie będą zadowalająco efektywne w skali kraju.
Znamienną cechą Polski jest niski poziom aktywności społecznej we wszystkich analizowanych wymiarach. Choć przeważają postawy bierne, od kilku lat dostrzega się również enklawy obywatelskiego zaangażowania. Można wskazać dziedziny, w których Polacy najchętniej przejawiają inicjatywę, poświęcając wolny czas na pracę społeczną. Oprócz tego da się wyróżnić najbardziej aktywne grupy społeczne. W niniejszym artykule została przeanalizowana aktywność społeczna mieszkańców Łodzi w dwóch wybranych wymiarach: działań na rzecz swojej społeczności i udziału w organizacjach obywatelskich. Starano się odpowiedzieć na pytanie o poziom aktywności łodzian, a także ustalić korelaty wyżej wymienionych wymiarów. W analizie uwarunkowań aktywności społecznej uwzględniono następujące zmienne niezależne: płeć, wiek, zawód, wykształcenie i dochód.
Celem pracy była analiza zróżnicowania przestrzennego jakości polityki promocyjnej i informacyjnej miast Polski ukierunkowanej na rozwój gospodarczy. Badanie oparto na przeprowadzonym audycie elektronicznym oraz szczegółowej weryfikacji oficjalnych serwisów internetowych 306 miast w Polsce. Analiza wykazała bardzo dużą różnorodność rzeczywistego zaangażowania samorządów lokalnych w poprawę atrakcyjności inwestycyjnej miast. W wielu wypadkach obserwować można częściowy lub całkowity brak przejawów realizacji polityki promocyjno-informacyjnej. Badanie wykazało również brak spójności oraz tymczasowość podejmowanych działań marketingowych.
W krajach przechodzących etap transformacji struktura przedsiębiorstw i własności kapitału wpływa na procesy ekonomiczne, w tym również na aktywność innowacyjną w przemyśle. Prowadzone badania wskazują, że kluczem do akceleracji rozwoju ekonomicznego jest transfer technologii z zagranicy, a implementacja nowych rozwiązań zależy głównie od podmiotów średnich i dużych. Przedsiębiorstwa krajowe mikro i małe zlokalizowane w polskich regionach charakteryzują się niechęcią do podejmowania ryzyka, ale w miarę upływu czasu aktywność innowacyjna tych drugich staje się porównywalna do ich zagranicznych i dużych konkurentów.
Artykuł odpowiada na pytanie, czy wsparcie unijne w województwie lubelskim może wzmocnić rozwój na poziomie lokalnym i regionu. Odpowiedzi udzielamy, porównując faktyczną strukturę wsparcia w latach 2007?2013 z wynikającymi z literatury warunkami, których spełnienie jest nieodzowne, aby móc mówić o trwałym, pozytywnym efekcie wykorzystania pomocy finansowej. Dodatkowo zrealizowano studia przypadku badające mechanizmy wykorzystania wsparcia na poziomie lokalnym. Przeprowadzona analiza pokazała, że w województwie dominują wydatki na inwestycje infrastrukturalne i wsparcie obszarów wiejskich przy niewielkich wydatkach na kapitał wiedzy i gospodarczy oraz praktycznie przy braku wsparcia kapitału społecznego i jakości administracji. Fundusze wykorzystywane na poziomie lokalnym sprowadzają się często do roli środków o charakterze socjalnym. Zaobserwowane kierunki wsparcia mogą prowadzić do petryfikacji niekorzystnej struktury gospodarczej regionu, nie zapewniając wzrostu ogólnej produktywności czynników produkcji.
Peryferyjnie położone województwo warmińsko-mazurskie jest jednym z najuboższych regionów w Polsce, jednocześnie boryka się z najtrudniejszymi w skali kraju a nawet Unii Europejskiej problemami na rynku pracy (najniższy wskaźnik zatrudnienia i najwyższy wskaźnik bezrobocia). Ta mieszanka trudności ekonomicznych i społecznych stanowi wielkie wyzwanie zarówno dla polityki gospodarczej, jak i społecznej. Szanse na rozwój regionu utrudnia szereg istotnych czynników ujemnie wpływających na jego konkurencyjność i zdolność zapewnienia dobrze płatnej pracy. Są to, między innymi, niedostateczna infrastruktura transportowa i komunikacyjna, niski potencjał innowacyjności, niska produktywność, słabe wykształcenie i umiejętności potencjalnych pracowników. Poprawa sytuacji na regionalnym rynku pracy wymaga zmian w systemie finansów publicznych na szczeblu centralnym, ale także świadomego działania władz regionalnych i lokalnych na rzecz zwiększenia regionalnego potencjału kapitału ludzkiego, reformy szkolnictwa, położenia większego nacisku na stymulowanie strony popytowej rynku pracy i wykorzystania aktywności oraz doświadczeń organizacji pozarządowych.
Różne mogą być opinie na temat Stanów Zjednoczonych, ale nikt nie posądza tego kraju o zacofanie gospodarcze. Na czym polega sukces USA? Skąd on się bierze? Jakie narzędzia i działania zapewniają tamtejszym specjalistom i praktykom powodzenie? Jeśli wgłębimy się w źródło powodzeń jednej z najbardziej konkurencyjnych gospodarek świata i spróbujemy zastosować gdzie indziej rozwiązania zapewniające jej rozwój, to czy oznaczać to będzie bezwzględne przenoszenie cudzych schematów? A może jest to tylko zapoznanie się z obcym doświadczeniem i zastosowanie wypracowanych tam wzorców postępowania na rzecz rozwoju własnej gospodarczej rzeczywistości? Innymi słowy: czy korzystanie z amerykań skiej metodologii lokalnego rozwoju gospodarczego jest amerykanizacją własnej gospodarki, czy raczej przyłączeniem się do trendów światowej lub globalnej gospodarki? Odpowiedź na tak postawione pytanie amerykanizacja czy globalizacja nasuwa się sama. Przedstawiona bowiem niżej i od lat szeroko stosowana w różnych krajach jedna z metodologii, opracowana i opublikowana przez Zespół Lokalnego Rozwoju Ekonomicznego (LRE) Wydziału Rozwoju Urbanistycznego Banku światowego (pod kierownictwem Gwen Swinburn), wielokrotnie akcentuje uwarunkowania i specyfikę lokalną. Jednocześnie już teraz warto zaznaczyć, że sama ta metodologia nie stanowi panaceum na wszystko, lecz jest ciągiem przemyślanych i logicznie ze sobą powiązanych działań , wymagających wielkiego partnerskiego zaangażowania wszystkich stron zainteresowanych kreowaniem własnej gospodarki. Strony te to sektor publiczny, prywatny i organizacje pozarządowe oraz najważniejszy partner społeczność lokalna. Od pomysłów i decyzji tak wyłonionej grupy interesariuszy1 zależy dobrobyt bądź jego brak w skali lokalnej. Ponadto poprawna komunikacja między stronami i współpraca oraz współdziałanie zamierzone i ukierunkowane na rzecz lokalnego rozwoju gospodarczego są czynnikami mnożącymi przykłady dobrych praktyk. Niniejszy tekst ma charakter przeglądowy. Przedstawia etapy i strukturę budowania strategii Lokalnego Rozwoju Gospodarczego (LRG), której organiczną częścią jest zarządzanie projektami; demonstruje też wybrane rodzaje informacji, opracowane przez zespół ekspertów, konieczne do zarządzania strategicznego. Podsumowaniem zaprezentowanych tu treści jest refleksja autorki. Odnosi się ona do braku sieci współpracy między przedstawicielami z jednej strony nauki (tj. teoretykami) i z drugiej strony osobami tworzącymi grono praktyków. Brak ten stanowi spadek po gospodarce centralnie sterowanej, jest też sytuacją typową dla krajów w dobie transformacji ustrojowej.
Pojmowanie marketingu politycznego jako ogółu czynności, technik, metod i środków, które ułatwiają, a czasem umożliwiają podmiotom politycznym osiągnięcie sukcesu wyborczego, sprawia, iż stanowi on nieodzowną część polityki, a rola, jaką odgrywa, pomaga w zdobywaniu i utrzymywaniu władzy. W związku z tym, że każde kolejne wybory świadczą o permanentnym rozwoju marketingu politycznego, stał się on punktem wyjścia do rozważań przedstawionych w niniejszym artykule. Odniesienie się do kwestii regionalnych wynikało natomiast z potrzeby przedstawienia specyfiki tego zjawiska w działaniach samorządowców w regionach, które funkcjonują i prężnie rozwijają się w Polsce już ponad dekadę. Celem artykułu było znalezienie odpowiedzi na pytanie: czy marketing polityczny, prowadzony na szczeblu regionu, różni się od działań promocyjno-reklamowych kandydatów ubiegających się o mandaty w wyborach ogólnokrajowych lub samorządowych na poziomie lokalnym? Przedstawione poniżej rozważania i wyciągnięte z nich wnioski zostały oparte na badaniach własnych, które przeprowadzono wśród radnych sejmików województw kadencji 2006–2010. W badaniach zastosowano metodę ankietową, narzędziem natomiast był kwestionariusz ankiety. Analiza wyników, przeprowadzona między innymi za pomocą programu Statistica 7, umożliwiła określenie stopnia profesjonalizacji współczesnego marketingu politycznego w regionach oraz pokazała przyczyny jego odmienności.
Nowy paradygmat rozwoju prowadzi do przestrzennej reorganizacji gospodarki, w tym do zmian relacji między metropolią i jej zapleczem regionalnym. Współczesne metropolie skupiają działalności o charakterze innowacyjnym, co skutkuje rozwojem ich powiązań w ramach światowej sieci wielkich miast. W efekcie obserwujemy relatywny spadek znaczenia ich związków z otoczeniem regionalnym, które może im zaoferować przede wszystkim zasoby o charakterze "prostym". Artykuł przedstawia te procesy na przykładzie trzech polskich metropolii: warszawskiej, poznańskiej i trójmiejskiej.
Artykuł analizuje terytorialne różnice w intensywności i cechach drobnej prywatnej przedsiębiorczości na Białorusi. Pod wieloma względami Białoruś dzieli się na część zachodnią i wschodnią. Linią podziału jest przedwojenna granica między Polską a ZSRR. Wschodnia część jest bardziej uprzemysłowiona i zurbanizowana: ludność miejska w tej części stanowi 76%, podczas gdy w zachodniej części - 60%. We wschodniej części znajdują się największe miasta kraju. Ludność tej części cechuje się też wyższym poziomem wykształcenia. Intensywność drobnej prywatnej przedsiębiorczości, mierzonej udziałem osób pracujących na własny rachunek i zatrudniających pracowników najemnych w całości ludności zawodowo czynnej, wykazuje wysoką korelację z poziomem urbanizacji i wykształcenia. Z tego powodu prywatna przedsiębiorczość jest najlepiej rozwinięta w mieście Mińsku i wschodniej części republiki. Jednakże na tych obszarach zachodniej i wschodniej części, które mają podobny poziom urbanizacji i wykształcenia, intensywność prywatnej przedsiębiorczości jest wyraźnie wyższa w części zachodniej. Badania przeprowadzone w dwu obwodach: grodzieńskim (zachód) i witebskim (w większości wschód) wykazały też różnice w postawach prywatnych przedsiębiorców. Ci pierwsi wykazują korzystniejsze cechy z punktu widzenia gospodarki rynkowej i konkurencyjności. Podczas, gdy ci pierwsi od państwa oczekują przede wszystkim dania im większej niezależności, ci drudzy - przede wszystkim państwowego wsparcia. Różnice te wynikają z przyczyn historycznych - krótszej przynależności do ZSRR i krótszego okresu gospodarki socjalistycznej, oraz od położenia przygranicznego - bliższych kontaktów Grodzieńszczyzny z krajami zaawansowanymi w rozwoju gospodarki rynkowej: Polski i Litwy.
Jedno z wyzwań dla współczesnej polskiej wsi to transformacja jej struktury gospodarczej. Konieczne jest nie tylko tworzenie nowych, pozarolniczych miejsc pracy, lecz również zwiększanie konkurencyjności przedsiębiorstw. W swojej działalności przedsiębiorcy mogą innowacyjnie wykorzystywać zasoby lokalne. W artykule poszukuje się odpowiedzi na pytanie: Jaki jest potencjał przedsiębiorców z obszaru „Doliny Pilicy” w zakresie tworzenia innowacji przy wykorzystaniu tych zasobów? Innowację definiuje się jako taki sposób wykorzystania zasobów lokalnych, który polega na ich wyeksponowaniu w nawiązaniu do specyfiki danego terenu. W badaniach (przeprowadzonych w 2012 r.) analizowano zasoby lokalne „Doliny Pilicy” oraz wnioski o wsparcie działalności gospodarczej ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007–2013 składane przez przedsiębiorców do lokalnej grupy działania. Przedsiębiorcy nie wykorzystują zasobów zidentyfikowanych w lokalnej strategii rozwoju. Pozyskane środki pomogły im zwiększyć konkurencyjność swoich firm, jednak nie zostały wykorzystane na rzecz wprowadzenia innowacji w zakresie prowadzonej działalności.
Fundusze unijne, które w latach 2007–2013 zasiliły polską gospodarkę, w pewnej części wykorzystane zostały także na działania rewitalizacyjne. Niemniej ranga tych działań w poszczególnych województwach nie była jednakowa, o czym świadczy m.in. umiejscowienie rewitalizacji w Regionalnych Programach Operacyjnych (RPO) oraz wielkość przewidzianych na nią środków. Istotna różnica zaobserwowana została w odniesieniu do procedury naboru projektów. Procedura ta, prześledzona na przykładzie województw dolnośląskiego, małopolskiego i podkarpackiego, w znacznym stopniu zadecydowała o ostatecznym efekcie rewitalizacji w skali regionalnej, różnicując rodzaj beneficjentów, a także liczbę i wielkość dofinansowanych projektów. Wnioski płynące z przeprowadzonej analizy nabierają szczególnego znaczenia w perspektywie nowego okresu programowania 2014–2020.
Niniejszy artykuł przedstawia analizę identyfikacji przestrzennej, traktowanej jako proces utożsamiania się jednostki z przestrzenią przez przyjęcie roli mieszkańca określonego terytorium, jak również poczucie łączności ze zbiorowością terytorialną stanowiącą dla jednostki społeczną grupę odniesienia. Przedmiotem analizy są zatem dwa wymiary identyfikacji przestrzennej: identyfikacja indywidualna i kolektywna (zbiorowa). Wynikiem przeprowadzonej analizy jest odpowiedz´ na pytanie, jaki jest zakres spójności przestrzennych odniesień mieszkańców Łodzi. W tym celu utworzono typologię uwzględniającą wskazane aspekty identyfikacji przestrzennej. Uzyskane wyniki prezentują, iż wśród badanych dominuje kategoria uwzględniająca proces utożsamiania się z miastem w wymiarze indywidualnym i traktowaniem zbiorowości sąsiedzkiej jako grupy odniesienia. Należy zatem stwierdzić brak spójności pomiędzy wymiarem indywidualnym i kolektywnym identyfikacji przestrzenne mieszkańców Łodzi.
